Ayhan Işık kimdir
Yeşilçam’ın göz dolduran jönü, en sevilen bıyıklısı, bayanların hayran olduğu, erkeklerin onun üzere olmak istediği Taçsız Kral, Ayhan Işık’ın hayat hikâyesidir…
Yazmak istediğim en özel isimlerden biriydi. Televizyonda görünce annemlerin değiştiremediği siyah beyaz sinemaları hayal meyal hatırlıyorum. İncecik bıyığı ve uyumlu gülüşü ile kendine hayran bırakan bir suret. Hatta bıyığın en çok yakıştığı isimlerden, Yeşilçam’ın en özel jönlerinden biri. Evet, Ayhan Işık…
Oyunculuk konusunda yetenekleri sonluydu; fakat çok çalıştı ve bu uğurda daima bir şeyler öğrenmek için koşturdu. Disiplinli duruşu, topluma örnek bir birey oluşu ile usta direktörlerin elinde dantela üzere ihtimamla işleniyordu. Tahminen sinemalardan çok tekrar ile çıkıyordu; ancak daima hakikat kararlar veriyordu…
Ve 41 yıl evvel bugün hayata veda ettiğinde yalnızca 50 yaşındaydı…
Gerisinde yüzlerce sinema ve ölümsüz bir dostluk bıraktı…
Çocukluğu
Ayhan, 05 Mayıs 1929’da sabah saatlerinde, İzmir’in Konak ilçesinde Karataş semtine bağlı Mithatpaşa Caddesi üzerinde bulunan iki katlı tarihi bir Rum konutunda, altı çocuklu Selanik göçmeni Işıyan Ailesi’nin son çocuğu olarak dünyaya geldiğinde ailesi, ona ‘Ayhan Işıyan’ ismini verdi.
Işıyan Ailesi, 1924’te Lozan Antlaşması’nın çabucak akabinde gerçekleşen Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesinde yerleşmişti İzmir’e. Ayhan, kendisini daima ‘Işıyan Ailesinin tekne kazıntısı’ olarak tanımladı. 1970’lerin sonuna gerçek yazmaya başladığı ve hayata vedasından sonra tefrika edilen ‘Hayatım’ ismini verdiği anılarında çocukluğu için şöyle yazmıştı:
“Çocukluk günlerim bilinen yaramazlıklar ve onların sonuçları ile geçti. Annemi, daima telaşlandırmışımdır.”
Ayhan, hayatına kazınan en büyük acıyı yaşadığında altı yaşında küçücük bir çocuktu. Babası Abdülkerim Bey’i kaybetmişti. Bundan sonra hafızasında tüm hayatı boyunca babasıyla geçirdiği kısacık vaktin anılarını aradı. Onu yıllar sonra şöyle anlatıyordu:
“…Onunla ilgili olarak artık çok az şey hatırlıyorum. Lakin en çok da kokusunu… Birtakım geceler yanıma gelip bana sarılmasını, birlikte uyumamızı. Bir keresinde balık tutmaya götürmüş, dönüşte de sırtına alıp merdivenleri çıkartmıştı. Hepsi bu… Hafızamı ona dair daima zorladım. Daha fazla şey hatırlayabilmek, hatırladıklarımı hiç unutmamak için…”
Bu büyük acı çocuk yüreğine çöreklenmişti. Bir yandan da hayat devam ediyordu. Ailenin babası kaybedilince ömür daha da zorlaştı. Işıyan Ailesi, İstanbul’da eğitimi için İstanbul’a giden ağabey Mithat Özer’in yanına yerleşti. Ayhan’ın bir sonraki acı kaybı da üniversite vaktinde, ağabeyi Mithat Özer’in 38 yaşındayken hayata vedası oldu. Ayhan, artık babasının acısının yanına ağabeyini de kazımıştı…
(Senarist Safa Önal ile)
Eğitim hayatı
Okul hayatına İzmir’de başlayan Ayhan, ailesinin İstanbul’a taşınmasıyla ilkokulu Bomonti 44. Okul’da okudu. Ağabeyini kaybettiklerinde Ayhan şimdi 12’sindeydi. Ağabeyi, onun için her vakit rol modeldi. Grafik Dizayncı olan ağabeyini, bilhassa fotoğraf konusunda örnek alıyordu. Onun vefatının akabinde şimdi ortaokula giderken ailesine takviye olmak için Bâb-ı Âli’de çalışmaya başladı. Çeşitli mecmua ve gazetelerin kıssalarının ve katemizlarının fotoğraflarını çiziyordu. Yaz tatillerinde de Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası’nda kırık şişe kontrolörlüğü yapıyordu. Ve hala ağabeyini örnek almaya devam ediyordu. Bir gün o da ağabeyi üzere yüksek tahsil için Paris’e gitmeyi düşlüyordu…
İstanbul’a geldiği birinci vakitler onun için ne kadar sıkıntı olsa da, çok hoş bir etrafa dahil olduğunda burada olmak çok daha kolaydı. Üstelik seviyordu da. Lisedeki okulunu bir röportajında şöyle özetliyordu:
“Mahir İz okul müdürü, Salah Birsel müdür muaviniydi, edebiyata Rıfat Ilgaz, vücut eğitimine Vefalı Kör Galip, coğrafyaya Akbaba Celal geliyordu. Daha ne isteyebilirdim ki…”
Haksız değildi. Üstelik okuldan arkadaşları da senarist Safa Önal, ressam-karikatürist Semih Balcıoğlu ve karikatürist Ferruh Doğan’dı. Bu talihi akademide de devam etti. Ayhan, Hoş Sanatlar Akademisi’ne girdiğinde Fotoğraf Bölümü’nde ders aldığı isimlerden biri, Bedri Rahmi Eyüboğlu idi. Burada devir arkadaşları ile emeli Doğu-Batı sentezini Türk fotoğrafında de yaratmak, Halk Sanatı Kaynaklarına Eğilmek olan, Renkçi ve Lekeci tekniğini kullanan On’lar Kümesi’nda yer aldı. Kümede liseden beri dostları olan Semih Balcıoğlu ve Ferruh Doğan’ın yanı sıra periyot arkadaşları Altan Erbulak, Fikret Otyam, Turan Erol, Adnan Varınca, Nedim Günsur, Orhan Peker ve Remzi Raşa vardı.
Fotoğrafta empresyonizm akımının tesirinde çalışmalar üreten Ayhan, en çok Claude Monet’in usulünden etkileniyordu. Okul devam ederken bir yandan da tekrar çalışıyordu. Bir müddet Bâb-ı Âli’de ressam olarak misyon aldı.
İstanbul Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Fotoğraf Bölümü’nden 1953’te mezun oldu…
Sinemaya birinci adım
Ayhan, Bâb-ı Âli’de çalışırken talihi bir anda farklı bir kapıdan aralandı. 1951’de Türkiye Yayınevi bir yarış düzenlemişti. Yayınevinden Cemil Cahit Cem, Sezai Sollei ve Oğuz Özdeş, Ayhan’ı da bu müsabakaya katılması için ikna etmeyi geçmiş, artık ısrar ediyorlardı. Bir röportajında şu cümleyi kurmuştu:
“Bu mesleğe dileklerim hilâfına adeta zorla itildim…”
Ayhan ikna olmuş ya da dediği üzere zorla itilmişti. Nihayetinde Sezai Solelli, Yıldız Gazetesi na Ayhan’ın da fotoğraflarını ekledi. Tekrar vazgeçmesin diye müsabakanın yapıldığı stüdyoya giderken de eşlik etti. Heyet Ayhan Işık ve Belgin Doruk’u seçti. Hayatı değişik olacaktı ve Ayhan bunu yıllar sonra şöyle özetliyordu:
“Bütün bu hayatımı Sezai Solelli’ye borçluyum. O olmasaydı, Bâb-ı Âli’de yırtık pabuçla dolaşan ressam olmasam bile resmi bırakmayacak, bugünkü halimi görmeyecektim. Niyetim Sururi üzere Amerika’ya gitmekti. Orada ressamlık yaparak geçinmeyi aklıma koymuştum. Lakin bir gün…”
(Gülistan Güzey ile Kanun Namına’dan bir kare)
Müsabakadan sonra
Müsabakadan sonrası çok süratliydi. Lakin birinci iş soyadını ‘Işık’ olarak değiştirdi. Sinemada Ayhan Işık olarak var olacaktı. Heyet üzere oradaki herkesin dikkatindeydi Ayhan. Tıpkı yıl İpek Sinema, ‘Yavuz Sultan Selim’ isimli sinemada ‘Karabulut Hasan’ karakterini teklif etti. Sinemadaki en uzun roldü ve sinemada Nedret Güvenç, Ayla Karaca, Gülistan Güzey, Orhon Arıburnu, Gülderen Ece üzere isimler vardı. Eski ve en tanınmış artistlerin 2 bin lira aldığı bu periyotta Ayhan’a, bin 5 yüz lira verdiler. Verdiği röportajda bu günleri anlatırken şunun bilhassa altını çiziyordu:
“Ama ben “aldım, yaptım” üzere sözlerden hoşlanmam, ‘Verdiler, yaptırdılar’ diye yazalım…”
Ve akabinde ‘Kanun Namına’ geldi. Bu iş de tekrar Sezai Solelli’nin vesilesiyle olmuştu. Kemal Film’in sahibi Osman Fahir Seden ile tanıştırdı onu. Bin 8 yüz liraya bir muahede imzaladılar. 1952’de Ayhan Işık, Kemal sinemanın himayesine girdi. Aslında burada bir kırılma noktası vardı…
Seden’in yapımcılığını üstlendiği Kanun Namına’nın direktör koltuğunda sezonunönemli isimlerinden Lütfi Akad oturuyordu. Seden, öngörüde bulunarak Ayhan ile Hollywood’daki üzere uzun soluklu bir mutabakat yapmıştı. Büyük bir yatırımdı bu ve çekimlerin birinci günlerinde Akad, Ayhan’ın oyunculuğundan mutlu değildi. O denli ki işine son verilmesi dahi düşünüldü. Seden bu durumu şöyle anlatıyordu:
“Filmin çekimine (yıl 1952) Büyükada Dilburnu’nda başladık. Sonraki gün tekrar orada çalışılacaktı. Hepimizin gözü Ayhan Işık’ın üstündeydi ve ne yazık ki Ayhan Işık son derece başarısızdı. Üçüncü gün adadan dönerken Lütfi, kameraman Enver Burçkin ve ben, vapurun yan tarafında oturduk. Üçümüzün de ağzını bıçak açmıyordu. Ayhan Işık bekleneni vermekten çok uzaktı. ‘Ne yapacağız?’ diye sordum. Lütfi’de tıs yok. ‘Değiştirelim mi, sineması paydos edip yeni birini mi alalım o role?’ ‘Bilmem’ dedi. Kısa aralıklarla daima sorular sordum, hiçbir net karşılık vermeye yanaşmadı. Özür dileyerek Ayhan Işık’tan vazgeçip, iki gündür çekilen sahneleri baştan çekmeye karar vermek üzereydik ki, o ana kadar konuşmamıza hiç katılmamış olan Enver Burçkin, ‘O’na son bir baht tanıyalım,’ dedi. Üç gün daha beklememizi tavsiye etti, bu süre zarfında Ayhan’da bir gelişme olursa (ona Lütfi karar verecekti) onunla sinemaya devam edecektik. Lütfi bu fikri çabucak kabul etti… ‘O’na son bir baht daha tanıyalım’ dedi. Üç gün devamlı çalışmalara gittim… Güya Ayhan’a sihirli bir değnek değmiş üzere birkaç gün sonra Ayhan açılmaya başladı. Bir akşam paydostan sonra Enver de Lütfi de ‘Başaracak’ dediler. Ben de birebir fikirdeydim.”
Akad, beğenilmeyen o kısımları imajların arızalı olduğunu söyleyerek tekrar çekmişti. Ve Türk sinemasına Ayhan Işık asıl bu türlü bir imtihandan geçerek giriş yapmıştı. Bu sinemadan sonrası çok daha süratli aktı. O denli ünlenmişti ki, günden 2 yüz hayran mektubu alıyordu…
Akabinde pek çok sinema geldi: ‘İngiliz Kemal’, ‘Kanlı Para’, ‘Vahşi Arzu’, ‘Öldüren Şehir’, ‘Katil’, ‘Şimal Yıldızı’, ‘Vahşi Bir Kız Sevdim’…
(Hulusi Kentmen ile)
Sinema endüstrisini yerinde gördü
Ayhan, 1955’te askerlik görevi için Ankara’ya gitti. Yedek subay olarak aldığı vazifenin bitiminde İstanbul’a döndü. Ve yeniden çabucak sinemalar başladı: ‘İntikam Alevi’, ‘Bir Avuç Toprak’, ‘Beraber Ölelim’, ‘Meçhul Kahramanlar’… Son sinemada attan düşmüştü. İki elinin de bileği kırıldı. Aylar süren bir tedavinin akabinde güzelleşmişti. Ve sonra Amerika gezisi başladı. Sinema endüstrisini yerinde görmek için Ekim 1958’de çıktığı bu seyahatten Mayıs 1959’da döndü.
Bir röportajında bu geziyi ve kabullenmek istemediği hüznünü şöyle anlatıyordu:
“Oraya, benden öncegidenler üzere “çalışmak” için değil, “gezmek” için gittimdi. Fox işverenlerinden Skuras ile görüştüm. Sonunda vardığım kanaat şu oldu: bizim İngilizce konuşmamızda belirli bir aksanımız yok. Meselâ bir Fransız aktörünün İngilizce konuşmasını dinlemek için sinemaya giden, bunu cazip bulan seyirciler var. Ama bir Türk aktörünün İngilizce konuşmasını kimse istemiyor. Zira evvel yerli sinemalarımızın bizi dünyaya tanıtması gerekiyor. Bir Rossano Brazzi, daha Amerika’ya gitmeden dünyaca tanınıyor. Bizim için o denli bir şey yok. Şayet sinemalarımız dünya pazarlarına çıksaydı, bizi tanısalardı, sinemalarında oynamak üzere davet ederlerdi. Hollywood’da çalışmak bizim için bir “aksan” problemidir. Orada bir “Türk aksanı” tanınmamış. Bizim İngilizce konuşmamızın bir cazibesi yok oranın halkı için. Skuras (bir Yunanlıdır, aslında) benimle çok samimi konuştu: “Bizim milletle sizin milletin aktörleri burada iş yapamaz” dedi. Dünyanın en büyük, en güzel aktörü olsanız orada sinema çevirmeye imkân yok. Zira dünya bizi tanımıyor. Evvel tanıyacak, ondan sonra davet edecek. Son yıllarda sinema imali da azalmış, sinemanın yerini televizyon almış. Sinemalarda daima dünyaca tanınmış büyük isimler var. Memleketimize son gelen sinemalara bakın hepsi dünyanın her tarafında tanınmış, eski artistlerdir. Onların aksanıyla İngilizce konuşmamıza imkân yok. Yabancı olduğumuz çabucak belirli olur. Esasen kendi vatandaşları ortasında sıra bekleyen o kadar çok artist var ki… Skuras beni kabul ettiği vakit üzerimde çok sıkı bir elbise vardı, İngiliz kumaşından. Sonra bir gömlek vardı, Amerika’da o denli gömlekler yok. Pırıl pırıl kardeşim (Burada eliyle tanım ettiği gömleği, dudaklarını ezerek de bu tanımı tamamladı) Orada naylon, filan; lakin böylesi değil. Çakı üzereydim Skuras’ın karşısına çıktığım vakit. Herifler sinema endüstrinin hükümdarı kardeşim kralı! Benimle konuştu, anlattı (İngilizce anlatmış olacak). Sonuçta anladım ki… Ha, stüdyolarda çok gezdim, sabahtan akşama kadar John Wayne’in stüdyoda çalışmasını takip ettim bir gün. Hepsini gezdirdiler, izahat verdiler.”
Amerika’da her şeyi ayrıntısıyla gözlemlemişti. Türkiye’ye döndüğünde setteki bir oyuncunun disiplini konusunda daha da unsurlu bir yaklaşıma büründü. Birçok oyuncu ve yapımcıya örnek oluyordu…
Ayhan, 1952’de Seden ile yaptığı muahededen bin 8 yüz lira alırken, 1963’e gelindiğinde tekrar birebir yapımcıdan sinema başına yetmiş bin kazanıyordu. Elizabeth Taylor ise birebir yıl ‘Cleopatra’dan 1 milyon dolar ve artı geliritan yüzde 10 almıştı. Amerika gezisini takip eden diğer
Ayhan Işık, uçurum yaratan bu gelir farkını aşmanın tek yolunun insanların ve beyazperdenin oluğu her yerde sinemalarına pazar bulmak olduğunu anlamıştı. Bunun için dünyayı karış karış gezmeye karar verdi. İtalyan yapımcılarla gittiği İran seferi bunlardan yalnızca biriydi. Çok ağır çalışsa da, emeğinin ve nihayetinde gönül verdiği sinemanın peşinden koşuyordu. Bu bazen fizikî olarak koşmak manasına da gelebiliyordu…
Ülkesinde ise parlak bir muvaffakiyetin sahibiydi. Türkiye sonları içinde sinema başına en yüksek fiyatı o alıyordu. Ayhan Işık’ın muvaffakiyetinin sırrını imalcisi Seden, Ses Dergisi’ne şöyle açıklamıştı:
“Aynı bedelde bir öteki aktör olmadığı için. Ayhan’ı hiçbir prodüktör öldüremedi. Yani yıpratamadı. Halkın sevgisiyle prodüktörün sempatisini at başı yürütüyor. Birinci olmanın sırrını ve yaratıcının verdiklerini müdafaasını biliyor. Bir sefer ‘erkek tipli’ yaratılmış. Sonra içki, bayan, kumar, sefahat alemleri üzere sinema dışı ve şöhret düşmanı hiçbir aykırı hareket yapmıyor. Bedenine bakmasını biliyor. Bu yüzden de sinema seyircisi bu parayı ziyadesiyle ona, münasebetiyle bize ödüyor, ödeyecek de.”
Ayhan Işık’ın anlatımıyla
Ayhan Işık, birebir üretimcisinin başarısı konusundaki karşılığı üzere kendinden emindi. Verdiği bir röportajda bazılarının bir yılda kaç sinema çektiğini görürken kendisinin 10 yılda 20 sinema çekmesinin az olup olmadığı sorusuna şu cevabı vermişti:
“Hah, işte bu soru çok önemli. Zira senaryoları seçiyorum. Her rolü kabul edip, para alacağım diye oynamıyorum. Ben mesleğimi pek ciddiye alıyorum. Bir cümbüş diye kabul etmiyorum. Kendi sıhhatime bakarım, her sabah kültür fizik yaparım, yüzerim, sporu hiç eksik etmem. İçki içmem, kumar oynamam, bohem hayat yaşamam. Sonraki günü sinemam olduğu vakit yorgun yüzlü görünmemek için saat 8 de yatarım. Bayan, kumar, içki, sefahat üzere insanı yıpratan iptilâlarım, tiryakiliklerim yok. Özel hayatıma dikkat ederim. Rastgele tanınmamış bir insanın yapabileceği hareketler bizim için dedikodu olur, aleyhimize sonuç verir. “Sokaktaki adam” ne isterse yapabilir; ancak biz yapamayız, zati yapmamalıyız. Az, ama öz sinema çeviriyorum. Diğerinin on sinemada alacağı fiyatı iki sinemada alıp kaliteli, unutulmaz, âlâ sinemalar yapmak daha uygun değil mi? Kendimi birbirine zıt rollerde harcamak istemem. Efemine, tipime gitmeyen, pasif rolleri kabul edersem seyirci üzerindeki sempatimi kaybederim. Bir sinema seyircisi bir artistten bıkmamalı. Bunun için yılda 7-8 sinema çevirenler çabuk “aşınır”, çabuk “harcanır”lar. Ben bedenimi zinde tutarak 40-50 yaşımda da sinemada oynamak kararındayım. Gary Cooper, Clark Gable, Gary Grant daima bu türlü yapıyor.”
(Belgin Doruk ile)
Taçsız Kral Ayhan Işık
Ayhan Işık, 1960’lı yılların başında Vedat Türkeli’nin yazdığı ‘Otobüs Yolcuları’ isimli sinema ile Yeşilçam’a dönüş yapmıştı. Akabinde yeniden Vedat Türkali’nin Orhan Kemal’in bir romanından senaryolaştırdığı, Lütfi Akad ile son çalışması olacak ‘Üç Tekerlekli Bisiklet’te oynadı.
1961’de ise, Belgin Doruk ile başrolleri paylaştığı 1970’te son bulacak altı sinemadan oluşan ‘Küçük Hanımefendi’ serisi başladı. Göksel Arsoy’un tutmaz diye kabul etmediği bu rol, Ayhan Işık’a ‘Taçsız Kral’ unvanını getirdi.
Seri, sinema seyircisinin en sevdiği sinemalar listesindeydi. Ayrıyeten bu sinemanın Ayhan Işık için en büyük yararı bir hoş dostluktu. Rol arkadaşı Sadri Alışık ile mezara gitsen de bitmeyecek bir dostluğu paylaştılar. Ve Işık, en yeterli oyunculuk performansını sergiliyordu. Direktör Lütfi Akad, bu hususta şunları söylemişti:
“Ayhan Işık Kanun Namına’da gerek ondan sonraki sinemalarında başarısızdı. Gerçi şurada bir düzeltme yapmam gerekir ki, Ayhan Işık hiçbir sinemada oynamadı diyemeyiz. Ayhan, sırf tatlı, hoş, hafif, duygusal, güldürü sinemalarında çok hoş oynadı. Belgin Doruk’la birlikte oynadığı güldürüye yaklaşan usulü ona çok yakışıyordu. Tipi ve yüz mimikleri o biçime daha uygundu. Ayhan seyirciden işte bu sinemalarında daha çok karşılık bulmuştur.”
Belgin Doruk ise rol arkadaşı Taçsız Kral için şunları söylüyordu:
“Yaşam uzunluğu onunla misal yazgısı paylaştık. Daha birinci günden itibaren daima sıkı dost olduk… Konuşmadan anlaştık, birebir şeylere gülüp, birebir şeylere üzüldük. Bunlar tümüyle arkadaşlıktı. O denli sanıldığı üzere ya da bana sık sık sorulduğu üzere ortamızda asla bir duygusal yakınlığımız olmadı. Biz nitekim kardeş üzereydik.”
(Eşi Gülşen Işık ve kızı Serap ile)
Ayhan Işık evlendi
Genç kızlar, yetişkin bayanlar Ayhan Işık’a adeta aşıktı. Bilhassa Türkan Şoray ile oynadığı sinemalar, ona önemli bir bayan hayran kitlesi kazandırmıştı. Erkekler de, onun üzere görünmek istiyordu…
Bir röportajında evlenmek istediği bayanı şöyle tanımlamıştı Ayhan Işık:
“Güzellik lâzım; ancak eşimin hoşluktan evvel kültür, zekâ, anlayış, incelik bakımından bana uyması, mesleğimin icaplarını yerine getirmek gerekince kıskanmaması, mesken bayanı olması kaidedir. Salon bayanı istemiyorum. Faziletli, yüksek ahlâklı mesken bayanı olmalı.”
Ve Ayhan Işık, 1963’te Gülşen Işık ile evlendi. Bu evlilik, bayan hayranlarını hüsrana uğratmıştı. Ve onlara Serap ismini verdikleri bir kız evlat getirdi.
(Soldan sağa: Sezer Sezin, Ayhan Işık, Sadri Alışık, Belgin Doruk)
Sahnede, plaklarda ve yetenekleri ile Ayhan Işık
Ayhan Işık, on parmağında on beceri istikameti ile dikkat çekiyordu. 70’lerde Yeşilçam yıldızlarının sahneye çıkması, plak doldurması hayli modaydı. Ve nihayet Ayhan Işık da bu modaya uydu. Her şeyi adabına nazaran yapmak isteyen Işık, Münir Nurettin Selçuk’tan bir mühlet ders aldı ve Klasik Türk Müziği kolunda sahnelerde uzunluk gösterdi. Başarılıydı…
Sahnedeki performansı ve 45’likleri ile göz dolduran Ayhan Işık, pek çok alanda yeteneklerini sergileme fırsatı bulmuştu. Sinemada da dram, romantik, güldürü, macera ve daha pek çok stilde dikkat çeken sinemalar yapan Işık, 150’ye varan sinemada rol aldı. 1975’ten itibaren de Türk sinemasına katkısını üretimci, direktör ve senarist olarak sundu. Bu yıllarda İtalyan üretimciler ile de çalıştı. Başrolünü ‘Klaus Kinski’ ile paylaştığo ‘La Mano Che Nutre La Morte’ ve ‘Le Amanti del Mostro’ sinemalarında yer aldı. Bu sinemalar İtalya’da ve Avrupa’nın birtakım ülkelerinde vizyona girerken Türkiye’de hiç yayınlanmadı…
(Eşi Gülşen Işık ile)
Ressam Ayhan Işık
Ayhan, tanıdığımız Ayhan Işık’a dönüşmeden öncesinde bir ressam olmanın hayalini kuruyor ve bunun üzerine eğitim alıyordu. Şimdi sinemayla tanışmadan evvel sezonunbazı çocuk mecmualarında, Türkiye Yayınevi’nin çıkardığı pek çok yayına karikatürler ve çizgi romanlar çiziyordu. Profesyonel adımlardı bunlar…
Düşlerini süsleyen asıl iş ise, Amerika’ya yerleşip araba dizaynları çizmekti. Lakin o, 1950’lerden itibaren Yeni İstanbul Gazetesi’nde günlerce çizgi roman tefrikaları halinde yayımlanan birtakım aşk romanlarını hem yazdı, hem resimledi. Bu romanlardan biri 1966’da tekrar tıpkı gazete tarafından derlenip bir albüm haline getirildi ve ‘Aşka İnanmıyorum’ ismi ile kapağında Ayhan Işık’ın fotoğrafı bulunan bir çizgi roman olarak yayımlandı…
Elbette katemiztaki fotoğrafın romanın içeriği ile bir ilgisi yoktu; lakin husus da bu değildi. O artık Ayhan Işık’tı…
Ayhan Işık öldü
Ayhan Işık, 13 Haziran 1979’da sabaha karşı Selimpaşa Kıyıkent’teki yazlığında şiddetli baş ağrısı ve kusma nöbeti ile uyanmıştı. O sıralarda tabip olan kayınbiraderi de onlara uğramıştı. Durumunun âlâ olmadığını fark etmesi üzerine bir kliniğe kaldırılan Taçsız Kral’a, anevrizma rüptürü sonucu beyin kanaması teşduygui kondu. Kıyıda güneşlenirken güneş çarpması sonucu bunların yaşandığı üzerine çok konuşuldu.
Ayhan Işık, üç günlük komanın sonunda 16 Haziran’da hayata veda etti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi…
Sinema müellifi ve tarihçisi Agah Özgüç, Yeşilçam ile ilgili gerçekleri kaleme aldığı ikinci kitabı, ‘Türk Sinemasının Marjinalleri ve Yepyenileri 2’de, Sadri Alışık, Ayhan Işık’ın mevtini şöyle anlatıyordu:
“Ayhan yazlıkta (Kumburgaz), cumartesi gecesi arkadaşlarıyla yemek yedikten sonra konuta gelmiş. Biraz kiraz yedikten sonra uyumuş. Sabaha karşı, büyük bir kusmayla uyanmış. Ayhan’ın bu durumu karşısında şaşırmışlar. Bebek’teki bir eczaneye telefon açmışlar. Eczacı da atlayıp Kumburgaz’a gitmiş. Mideyi teskin edici bir iğne yapmış Ayhan’a. Lakin sonradan söylendiğine bakılırsa, o iğne tansiyon yükseltirmiş. Tansiyon da yükselince Ayhan’da konuşma ve yürüme zorluğu başlamış. Sonra da kliniğe yatırılmış.”
Ve o periyot basında yer alan’Ggüneş altında viski içti, beyin kanaması geçirdi.’ argümanları için de şöyle diyordu:
“Ayhan, o denli bilinçsizce güneşin altında yatıp komaya girecek adam değildi. Buna imkan ve ihtimal yoktur.”
(Sadri Alışık ile)
Ölümsüz dostluk
Evet, elbette Ayhan Işık ve Sadri Alışık’tan bahsediyorum. Tahminen bizim yaşımız elvermiyor; lakin eminim devrine şahit olmuşların burun direkleri daha çok sızlıyordur. Onlar sinemalarda enfes bir ikili oldular. Lakin yalnızca sinemalarda değil, gerçek hayatta da bu değişmedi. Dosttan öte kardeş oldular. İkisi de gerçek aşkın yanında, gerçek dostluğu da bulacak kadar şanslı olmuştu şu hayatta…
Bir yandan da 70’ler basının magazin gündemindelerdi. Bu dostluk, yalnızca gıpta uyandırmıyor, tıpkı vakitte şaşkınlık da yaratıyordu. Lakin onlar formülü ailecek kenetlenmekte bulmuşlardı. Zira eşler Gülşen ve Çolpan bu enfes dostluğun bir parçasıydılar. Bu dostluğun sırrı sorulduğunda dördünün ortak açıklaması, aslında çok net bir karşılıktı: “Bütün sorun dostluk denen kavramın şuuruna varabilmek ve onun kıymetini kavrayabilmektir.”
Lisana kolay, tam 10 sinemada birliktelerdi ve onlar hiç çıkarsız yürüdüler bu yolda. Sevgilerinin yanında hürmetleri hiç bozulmadı. Bu dostluk, aslında tahminen de bu türlü böyle pekişti. Bilhassa 1961’de başlayan (1961-1962) ve altı sinema sürecek ‘Küçük Hanımefendi’ serisinin dördünde bir ortada olmaları en özeliydi. Ayhan Işık ve Belgin Doruk’un başrolleri paylaştığı bu sinemada, güzel jönün güçlü arkadaşı Bülent karakteriyle beyazperdedeydi Sadri de.
Bu gibisi az rastlanır dostluk, 28 yıl sürdü. Zira Ayhan Işık, 16 Haziran 1979’da, 50’sinde gerisinde yüzlerce sinema yanında bir de kederli bir dost bırakmıştı. Sadri Alışık da çok değil bir ay evvel, 15 Mayıs’ta feci bir trafik kazası geçirmişti. İşte o vakit 48 saat dostunun başucunda bekleyişini gözleri yaşlı anımsatırken Sadri, “Biz de onun başucunda bekledik” cümlesini tamamlamaya bile gücü yetmeyecekti. Zira beyhude, beklediği uyanmıyordu.
Sadri, şu feci kazanın akabinde yüzünde pek çok yara izi vardı. Bunlardan ameliyat olacaktı. Tabibi, “Elimiz değmişken yüzünüzdeki kırışıklıkları da düzeltelim” diye teklif ettiğinde, “Aman tabip, sakın ha! Ben onlara bir ömür verdim!”diye cevaplamıştı. O çizgilerde sevdiği herkes, Ayhan Işık da vardı…
(Sadri Alışık ve oğlu Kerem Alışık, kızı Serap ile)
Onun yokluğunu içine hiç kabullendiremedi ki Sadri. Nasıl vefalıydı… Eşi Çolpan İlhan, çok sonra, Sadri Alışık’ın da vefatından sonra, yaptığı bir açıklamada, dostunun vefatının Sadri’yi çok sarstığını, ömründen en az 10 yıl alıp götürdüğünü paylaşacaktı. Ayhan Işık’ın onlarca fotoğrafını çizip, sonra da kâğıtları meskenin içinde uçuruyordu. Tahminen de katlanan hasretini bu türlü bastırıyordu. Ancak galiba en zoru Ayhan Işıksız bir yeni yıla girmekti. Onun akabinde her yılbaşında Ayhan Işık’ın mezarı önüne gidip, farı mezarın üzerine tutuyordu. Bu türlü vakitleri büyük bir suskunluk içeriyordu. Aslında dostunun akabinde genel bir sessizliğe de bürünmüştü.
Bir de mektup yazmıştı. Dostunun vakitsiz ayrılığı üzerine şunları söylüyordu Sadri Alışık:
“Bugün Neriman’ın sana saksı getirdiği gündü. Akşama kadar, taşını, selvini, çiçeğini yine düzenledik. Nedense Amerika’dan döndüğün günü anımsadım. Lakin o gün oysa, seninle diğer bir şeyleri düzenliyormuşuz fark etmeden. Harbiye civarında bir bardı. Votkanı ayaklı bardakta içmek için garsonları uyardın. Dostça, sonra dostluk üzerine konuştuğun bir müddet. Bir müddet de… Dostluk etmişiz böylelikle. Müddet dediğim de ömrünmüş bak sadece… Düzgün geceler… Örtünmeyi unutma, üşütürsün”.
Sinemada bir ikon olan, bayanların hayran olduğu, erkeklerin onun üzere olmak için özendiği, ölümsüz dostluğu tatmış bir Taçsız Kral, bir Ayhan Işık geçti bu dünyadan…
Uygun ki…
Damla Karakuş
[email protected]
Not:
Biyografisini okumak istediğiniz şahısları lütfen bizimle paylaşın.
Instagram:
