Birkaç gün evvel birinci sonuçları yayınlanan PRESECO çalışmasına nazaran ülkemizde de pandeminin birinci dalgasından sonra Kovid tedavi protokolüne giren “favipiravir” etken unsurlu antiviral ilacın, Kovid 19’da güzelleşmeyi hızlandırmadığı gösterildi. İlacın ABD’deki pazarlamasından sorumlu firmanın yürüttüğü ve geçtiğimiz yıl Kasım ayında başlatılan Faz 3 çalışmasının birinci sonuçları geçtiğimiz hafta açıklandı.
Favipiravir‘in Kovid-19’daki aktifliğine dair dataları “çift kör denetimli randomize çalışma” ile birinci kere ortaya koyan çalışmaya ABD, Brezilya ve Meksika’daki 38 merkezden, yaklaşık 1150 hafif-orta semptomlu Kovid hastası dahil edildi. Meskende ilaç tedavisi alan hastalar, klinik araştırmacılar tarafından uzaktan izlendi. Lakin favipiravir tedavisinin hastalığı güzelleştirmede bir avantaj sağlamadığı ortaya kondu.
“TEDAVİ PROTOKOLÜNDEN ÇIKARILMASINI BEKLİYORUZ”
İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Öğretim Üyesi ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, “Favipiravir’le ilgili şimdiye kadar yapılan çalışmalar ya gözlemseldi, ya da az sayıda hadise ile yahut plasebo kümesi olmayan küçük çaplı, heterojen hasta kümelerinin alındığı çalışmalardı. PRESECO ile ayaktan tedavi gören hastalar incelendi ve birinci açıklanan sonuçlara nazaran ilacın hastalığı tedavi etmede çok da aktif olmadığı gösterildi. Ülkemizde de tedavi protokolünden çıkarılmasını bekliyoruz. Şimdiye dek ilacı kullanmış şahıslarda ise yan tesir açısından tehlikeli bir durum yok” dedi.
“RİSK GRUBUNDAKİLERDE BEN DE KULLANMAK ZORUNDA KALDIM”
Salgın durumlarında pandemik enfeksiyon tedavisinde, tekrar pozisyonlandırma ile kullanılan kimi tedaviler olabildiğini, elde hiçbir seçenek olmadığı için emsal enfeksiyonlarda aktifliği ve güvenliği gösterilmiş ilaçlarla “kısmi aktiflik ihtimali” için yapılabildiğini söyleyen Prof. Dr. Yavuz, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Ölümcül salgınlarda büyük çalışmaların sonuçlarını bekleyecek vakit olmadığı için bütün dünya bu ilaçları kullanmak durumunda kaldı. Hidroksiklorokin bunlardan biriydi, Avrupa ve Amerika’da kullanılan remdesivir bunlardan biriydi, favipiravir de bunlardan biriydi. Son 6 aya kadar Kovid’de tesirli bir ilaç yok diye daima söylüyorduk. Kullandığımız ilaçların ne kadar tesirli olduğunu bilmiyoruz da diyorduk. Bu, gizlenen bir şey değil. Ancak sonuçta ölümcül bir hastalıkla karşı karşıyasınız, kısmi bir aktifliği bile olsa, bilhassa risk kümelerinde bu ilaçları kullanmak zorundasınız. Bu çerçevede favipiravir’i ben de kullandım risk kümesi yüksek hastalarda. Yararı olabileceğine yönelik datalar olduğu için. Ancak genç, Kovid’i ağır geçirme riski olmayan hastalarda kullanmadım. Favipiravir ile ilgili şimdiye kadarki çalışmaların hepsi ya gözlemsel çalışma dediğimiz dezavantajlı çalışmalardı ya da heterojen hasta kümeleri ile yapılmış çalışmalardı. Bu husustaki temel iki çalışmadan biri de bu PRESECO çalışmasıydı.”
“TAHMİNİM, İLACIN TEDAVİ PROTOKOL REHBERİNDEN ÇIKARILACAĞI YÖNÜNDE”
Bir öteki çalışmanın da İngiltere’de yürütülen “PRINCIPLE” çalışması olduğuna işarete den Prof. Dr. Yavuz, “Onlar da Kovid’de tesirli olma mümkünlüğü diyelim yüzde 20-25 olan bu stil ilaçlarla ilgili bir çalışma yürütüyor. Favipiravir de var içinde. O da devam ediyor binden fazla hastayla. Bu iki çalışmada da oral verilen favipiravir ilacının erken periyotta ve ağır olmayan hastalarda, nitekim de bu antivirallerin tesirli olabileceği birinci haftalarda kullanılarak inceleniyor. Bu nedenle buradan çıkacak sonuçlar bizim açımızdan çok güvenilirdi. Bu çalışmadan birinin birinci sonucu açıklandı bu hafta ve benim de başımdaki soru işaretlerini gideren bir çalışma oldu. Benim Bilim Şurası sözcüsü olmadığımı bir kere daha hatırlatmak istiyorum. Bilim Konseyi üyesiyim ve Bilim Konseyi da bir bilimsel müşavere konseyidir. Biz bu ilaçları baştan beridir çok yakından izliyorduk. Her türlü çalışmayı, nerede ne çıktı, ne cins gelişmeler oldu ilaçlarla ilgili, çok yakından izliyoruz, bu bilgileri de paylaşıyoruz. Fakat son analizde, salgının her türlü idaresi sıhhat otoritesi yani Sıhhat Bakanlığı’nın denetiminde. Benim iddiam, favipiravirin de tedavi rehberinden çıkarılacağı istikametinde. Zira bu çalışma bayağı güçlü bilgiler sundu” halinde konuştu.
“İLACI KULLANMIŞ OLANLARIN ENDİŞELENMESİNE GEREK YOK”
Prof. Dr. Yavuz, şimdiye dek tedavisinde bu ilacı kullanmış olan hastaların kaygıya kapılmaması gerektiğini de söyleyerek şu açıklamayı yaptı: “Bu ilaç bedende birikip rastgele bir biçimde istenmeyen bir sonuca yol açabilecek bir ilaç değil. Kullanılan doz da çok yüksek bir doz değildi. Aslında çok çok daha yüksek dozları, RNA virüslerinin tedavilerinde, mesela Ebola’da kullanılıyor. Bu dozların 2-3 katı üstelik. Kovid’de kısa müddetli kullanıldığı için, bedende uzun vadeli istenmeyen tesirleri olması ya da ilaç birikimi üzere bir durum kelam konusu değil”
Bilhassa meskende Kovid tedavisi gören hastaların başına nazaran ilaç kullanmaması gerektiğini bir kere daha vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, uyardı: “Hastalar çok çeşitli. Komorbiditesi olanlar var, hiçbir risk faktörü olmayanlar var. Herkes başına nazaran kan sulandırıcılar, vitaminler steroidler kullanmamalı. Riskine nazaran gerekiyorsa, doktorun verdiği tedavileri uygulamalı. Onun dışında semptomatik şikayetleri giderecek ateş düşürücüler, ağrı kesiciler dışında ilaç önermiyoruz”
“İYİ HABER, ARTIK AKTİFLİĞİ GÖSTERİLMİŞ İLAÇLAR VAR”
Pandeminin yarattığı çaresizlik nedeniyle bu stil tedaviler bütün dünyada kullanıldığını ve kimilerinin hala da kullanılmaya devam ettiğini belirten Prof. Dr. Yavuz, bir de uygun haber verdi ve “Ama bunun da sonuna geldik. Âlâ haber bu, mesela yurt dışında kullanılan monoklonal antikorlar var. Onlar bilhassa erken periyotta hayli etkililer. Ayrıyeten iki tane de antiviral ilacın yine erken periyotta motamot favipiravir üzere oral bir formda kullanıldığında epeyce tesirli olduğu, emniyetli çalışmalarla gösterildi. Şu anda temel sorun, olağan ki bütün dünyanın bu ilaçlara nasıl ulaşabileceği. Kovid’de tesirli olduğu gösterilmiş olan mesela Paxlovid, aslında SARS için bulunmuş bir ilaç. SARS denetim altına alındıktan sonra rafa kaldırılmış, çalışmalara kaynak ayrılmamış bir daha. Halbuki o ilaç şu anda raflarda hazır olsaydı, çaresizlik içinde kalmadan biz o ilacı kullanılabilir hale gelecektik” dedi.
“ARTIK ÇOCUKLARIN DA BULAŞTIRICI OLDUĞUNU BİLİYORUZ”
Pandemideki son durumu da kıymetlendiren Prof. Dr. Yavuz, kelamlarını şöyle noktaladı: “Türkiye’de koronavirüs salgını seyrinde maalesef denetimsiz bir gidiş var. Zira olay sayıları hala yüksek ilerliyor. Elimizde yalnızca aşı var bu enfeksiyonun bulaşmasını azaltmak için. O da bu oranlarla engellenemez. Bir zahmet bu. İkincisi, aşıların muhakkak bir müddeti var, ek doz vakti gelen herkes aşılamaya gelmiyor ve onlar da yeniden enfekte olabilecek kümeye katılmış oluyor. Enfeksiyon bu halde denetimsiz olarak yayılmaya devam ettiği için de vefatlar maalesef 200’ün altına inemiyor. Ayrıyeten maske uzaklık kurallarına hala dikkat etmemiz gerekiyor. Dışarıda diyelim ki açık havada bile olsa, kalabalık ortamdaysanız ve arayı de koruyamıyorsanız, iki metreden daha yakınsınız, oradaki beşerler aşılı mı değil mi bilemediğiniz için maske kullanmak zorundasınız. Ben bu türlü ortamlarda maskemi çıkarmıyorum. Yeniden toplu taşımada beşerler aşılı mı değil mi bilmiyorum ve çok kalabalık, arayı koruyamıyoruz, muhakkak maske kullanıyorum. Salgının başlangıcında okullar kapalı olduğu için çocukların bu kadar bulaştırıcı olabileceği bilinmiyordu. Çocukların da birebir oranlarda virüsü saçabileceğini biliyoruz. Aşı yaş kümesindeki çocukların aşılanması gerekiyor. Aşılı öğrencilerin çoğunlukta olduğu sınıflarda, benim de kızım var okula gidiyor, hiç külfet yaşamadılar. Bir çocuk hasta oldu mesela, başkalarına bulaşmadı ve pek hoş derslerine devam ettiler”
Haberler.com – Son Dakika Haberleri
