Türkiye ‘nin en büyük projelerinden olan ve ülke gündeminin birinci sıralarında yer alan Kanal İstanbul Projesi’nde gelime yaşandı Kanal İstanbul için rekonstrüksiyon ihalesi yapıldı, Pekala, Kanal İstanbul Projesi ne vakit başlayacak, Kanal İstanbul nedir? Kanal İstanbul ve Montrö Kontratı alakası nedir? Kanal İstanbul Projesi nedir?
KANAL İSTANBUL PROJESİ NEDİR?
Kanal İstanbul, İstanbul’un Avrupa yakasında Karadeniz’den Marmara Denizi’ne uzanması tasarlanan bir su yolu projesidir. Geçmişte benzerleri önerilmiş olsa da, bu hâliyle Kanal İstanbul projesi 2011 yılında devrin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı. Proje için birinci ihale 26 Mart 2020 tarihinde gerçekleştirildi.
Projenin özellikleri
Açıklamalara nazaran, resmî ismiyle Kanal İstanbul, kentin Avrupa Yakası’nda hayata geçirilecek. Hâli hazırda Karadeniz ile Akdeniz ortasında alternatifsiz bir geçit olan İstanbul Boğazı’ndaki gemi trafiğini rahatlatmak ismine Karadeniz ile Marmara Denizi ortasında yapay bir su yolu açılacak.
Kanalın Marmara Denizi ile birleştiği noktada 2023 yılına kadar kurulması öngörülen iki yeni kentten biri kurulacak. Kanalın uzunluğu 40–45 km; genişliği yüzeyde 145–150 m, tabanda ise yaklaşık 125 m olacak.
Suyun derinliği 25 m olacak. Bu kanalla birlikte İstanbul Boğazı tanker trafiğine tümüyle kapanacak, İstanbul’da iki yeni yarımada, yeni bir de ada oluşacaktır.
453 milyon metrekareye kurulması planlanan “Yeni Şehir”‘in 30 milyon metrekaresini Kanal İstanbul oluşturmaktadır. Başka alanlar 78 milyon metrekare ile havaalanı, 33 milyon metrekare ile Ispartakule ve Bahçeşehir, 108 milyon metrekare ile yollar, 167 milyon metrekare ile imar parselleri ve 37 milyon metrekaresi ise ortak yeşil alanlara ayrılmıştır.
Projenin etüt çalışması iki yıl sürecek. Çıkartılan topraklar, büyük bir havalimanı ve liman imalinde kullanılacak, taşocaklarının ve kapatılan madenlerin doldurulması için yararlanılacak.
Projenin maliyetinin 10 milyar doların üzerinde olabileceği belirtiliyor.
15 Ocak 2018 tarihinde projenin güzergâhı muhakkak olmuştur. Ulaştırma Bakanlığı tarafından projenin Küçükçekmece Gölü, Sazlısu Barajı ve Terkos Barajı güzergahlarından geçeceği kamuoyuna duyurulmuştur.
Kanal İstanbul Maliyeti
Projenin toplam maliyeti 75 milyar ₺ olarak açıklanmıştır. Köprü ve havalimanları üzere yatırımlar da hesaba katıldığında toplam maliyetin 118 milyar ₺ olacağı iddia edilmektedir.
Projenin finansmanı
İnanlar İnşaat İdare Şurası Lideri Serdar İnan, projenin kendi kendisini finanse edebilecek bir proje olduğunu tabir etti ve “Birkaç yüz milyar dolar para getirebilecek bir proje. Şu anki boğazdan çok daha hoşunu bile yapabiliriz.” diye konuştu. Aşçıoğlu İnşaat İdare Konseyi Lideri Yaşar Aşçıoğlu, projenin devlete sıfır maliyeti olacağını düşündüğünü belirtti. Aşçıoğlu, “Başbakan ‘Genellikle devlet yerlerinin ağır olduğu yerlerden geçmeye uğraş göstereceğiz.’ dedi. Bu ikinci boğazın maliyetini karşılar ve geçer. Yatırım oralara kayacak. Devletin malı kıymetlenecek.” dedi. Ama, Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Korkut Boratav’ın dediğine nazaran Kanal İstanbul’un “özel ve toplumsal getiri ve maliyet öğelerini birlikte dikkate alan bir net getiri hesabının negatif bir kıymet vermesi dahi muhtemeldir.”
Kanal İstanbul ve Montrö Kontratı bağı nedir?
1936 tarihli Montrö Boğazlar Mukavelesi, 1923 yılında Lozan’da yapılan boğazlara ait mukavelenin yerini almıştır. Mukavele, transit geçişin “boğazdan devamlı ve süratli bir geçiş hedefiyle seyrüsefer ve bu saha üzerinde uçuş serbestisi” manasına geleceğini belirtmiştir.
