PANDEMİ DÖNEMİNDE YEREL BASININ SIKINTILARI

Pandemi 2020 senesi boyunca bütün sektörleri etkilediği gibi yayıncılığı ve haberciliği büyük ölçüde etkiledi. Sosyal izolasyonun sağlanması amacıyla halkın sosyalleşme alanları kısıtlanınca halka haber sunan yayınların da tüketimi aynı oranda azaldı. Kıraathane, kuaför, düğün salonu gibi yerlerin kapalı olması veya kısıtlı şekilde açılması bu mekânlarda basılı yayınların tüketimini ve sayılarını direkt olarak etkiledi.

Yazılı basında süregelen dijitalleşme durumu virüsün temas ile yayılıyor olmasından dolayı hızlandı. Artık insanlar gazetelere dokunmak istememeye başladı. Zira gazeteden çok daha fazla haber ve köşe yazısına telefonlarıyla erişebilmeyi de pandemi sürecinde evlerinde kaldıkları süreçte bir şekilde öğrendi herkes. Bugün sosyal alanlar aniden açılsa ve gazeteler yine masalarını süslese de artık vatandaşın okuma alışkanlıkları kökten değişmiş durumda. Pandemi süreci dijitalleşmeyi öyle hızlandırdı ki basılı yerel ve ulusal gazeteler yerini dijital medyaya ve sosyal medyaya bıraktı.

Özellikle basılı gazeteler açısından önemli bir kayıp söz konusu.  Yerel ve Ulusal basılı gazetelere talebin düşmesi ani bir gelir kesintisi yaşanmasına neden oldu. Bu da yerel medyanın ekonomik darboğaza girmesine ve hatta büyük kısmının kapanmasına sebep oldu.

Halkın gören gözü, duyan kulağı, konuşan ağzı olan yerel basın ve yayın kuruluşlarının ve yerel haber okuma alışkanlığının pandemi sürecinden sonraki süreçte tamamen yitirilmesi tehlikesi var.

Bu hususta AYGAD Anadolu Yazarlar ve Gazeteciler Derneği Başkanı Ahmet Işıkdağ ‘’ Yerel basının en temel sorunlarından biri eğitim ve liyakat, diğer önemli bir sorun ise, BİK yani basın ilan kurumundan ilan alamamak. Bir başka sorun da ulaşım; İstanbul gibi mega bir kentte yerel basın mensupları toplu ulaşım araçları ve İSPARK’tan ücretsiz faydalanmaması. ‘’ ifadeleriyle yerel basın mensuplarının yaşadığı hak mahrumiyetlerinin boyutunu gözler önüne serdi.

 

YASAL DEĞİŞİKLİKLER ŞART

Basın İlan Kurumu resmi ilanların sadece basılı gazetede olmasına izin veriyor. Sarı basın kartı almak için de basılı gazete çalışanı olmak gerekiyor. Mevcut hukuki yapıya göre dijital habercilik gazetecilik olarak kabul görmüyor. Önümüzdeki süreçte dijital yerel gazetecilik önem kazanacak ve yatırımlar alacak gibi görünse de bunun önünde yasal engeller olduğu açık. Bazı ufak değişiklikler yazılı yerel basının dijitalleşme sürecine olumlu yönde etki edebilir.

Haber sitelerinin de basılı yayın gibi resmi ilan almasının önü açılmalı. Aynı zamanda dijital haberciliğin dinamikleri farklı olabiliyor. Mesela yerel yazılı basının dijitalleşme sürecinde aynı zamanda içeriklerin de şekli değişip video haber formatına geçiliyor. Bu şekil değişikliği yapılan işi değiştirmiyor. Dijital haber sitelerinde haber üretimi yapan basın çalışanlarının da sarı basın kartı alabilmeleri gerekiyor. Sarı basın kartı olmayan bir dijital haber sitesi çalışanı günümüzde sokağa çıkma yasaklarına takıldığı için haber üretmekte zorlanıyor. Yerel basılı yayınlar zaten haber yapmıyorken haber yapacak olan dijital basının da kartının olmaması habercilik adına vahim bir durum. Bu durum acilen düzeltilmeli.

Bu konuyu konuşmak üzere Ankara’da gazetecilik yapan Mustafa Turan’ın düzenlemiş olduğu podcast yayınına konuk oldum. “Pandemi Ve Yerel Medya” konulu yayında dijital yayın yapan bir yerel basın kuruluşu olarak bizim yaşadığımız sorunları paylaştım, sürecin devamı hakkında fikirlerimi belirttim. Dijital medyaya daha ağırlık veren bir yapısı olan İBB HABER olarak bu süreçte okunurluğumuz artsa da haber yapmada bazı zorluklar yaşadığımız da hayatın gerçeği. Pandemi koşullarında dışarı çıkarken iki kez düşündüğümüz. Dijitalleşmenin sunduğu imkânlar sayesinde yerel basın mensuplarının fikirlerini paylaştığı bu yayını dinlemek isterseniz başlığa tıklayarak yayına ulaşabilirsiniz.

 

YASAL DÜZENLEME TALEBİ MECLİS GÜNDEMİNE TAŞINDI

Bu konuda bütün internet gazeteleri adına İnternet Gazeteciliği Yasa Tasarısı’nın TBMM’de gündeme gelebilmesi için UİGAD’ın bir girişimi oldu. İstanbul Milletvekili  ve MHP Genel Başkan yardımcısı İzzet Ulvi Yönter’i MHP Genel Merkezi’nde ziyaret edip  görüşen UİGAD heyeti, yapılan görüşmede internet gazeteciliği yasa tasarısı hakkında sunumu yaparak İzzet Ulvi Yönter’i bilgilendirdi.

İzzet Ulvi Yönter, UİGAD ziyareti sonrası kendisine verilen taslak ile oluşturulan Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun’da değişiklik yapılması için meclise teklifte bulundu. Teklifin özünü oluşturacak madde şu şekilde: “Bu kanun basılmış eserlerin basımı ve yayımı ile internet haber sitelerinin yayımını kapsar.”

Bahsi geçen yasa tasarısının kabul edilmesi durumunda internet gazeteciliği için bir dönüm noktası olacağını düşünüyorum. MHP Genel Başkan Yardımcısı Sayın İzzet Ulvi Yönter’in bu konuya ilgi ile eğilmesi ve basın mensuplarının dertlerini benimsemesini de çok değerli bulduğumu da belirtmek isterim. Basılı yayınlardan dijital yayınlara geçiş sürecinde yenilikçi bir bakış açısıyla yasanın yeniden ele alınması bu geçiş sürecinde mağdur olan gazetecilerin, basın çalışanlarının biraz olsun rahatlamasını sağlayacaktır.

UİGAD Genel Sekreteri Selçuk Taşdemir meclise sunulan teklif için  ’’ Uluslararası İnternet Gazeteciliği ve Gazeteciler Derneği (UİGAD) misyonu ve vizyonu itibari ile meslek etiği ve denetimini öncelik kabul etmiştir.  UiGAD’ın hazırlamış olduğu 22 maddelik internet gazeteciliği yasa tasarısı esas olarak meslek mensuplarının özlük ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi sadece 212 sayılı basın iş kanunu ve 5187 sayılı basın kanunu kapsamında bulunanların gazeteci ya da basın çalışanı kabul edilmemeleri gerektiğini TBMM’de muhataplarına iletmiş olup internet medyasının sıkıntıları ve hızla büyümesi nedeni ile mevcut basın kanunlarının yetersizliği göz önünde tutularak internet gazeteciliği ilgili ayrı bir yasanın çıkarılarak internet gazeteciliği Etiği Ve Denetimi adına atılacak somut ve tarihi bir adım olarak görmektedir.’’ İfadeleriyle meclisten geçecek olan yasa tasarısının öneminden bahsetti.