Lenfomaya dikkat! Birinci belirtisi ‘ağrısız’ şişlikler
En sık Hodgkin lenfoma görülüyor
Lenfomalar, çok sayıda alt kümesi olan bir hastalık! Öncelikle Hodgkin ve Hodgkin dışı Lenfoma (non-Hodgkin lenfoma) olmak üzere iki ana alt gruba ayrılıyor. fakat bunların da kendi alt tipleri bulunuyor. Hodgkin dışı lenfomanın en az 40-50, Hodgkin lenfomanın ise 6-8 alt tipi var. Ancak en büyük lenfoma grubu Hodgkin dışı lenfomalar. O halde ki, Hodgkin lenfomalardan 8 kat daha fazla görülüyor. 2018 yılında tüm dünyada yaklaşık 500 bin kişi Hodgkin dışı lenfoma tanısı alırken, Hodgkin lenfoma tanısı alan kişi sayısının 80 bin olduğu iddia ediliyor.
Yaş değerli bir risk faktörü
Kanser hastalığının genelinde olduğu üzere lenfomanın da nedeni bilinmiyor. fakat birtakım virüslerin bulaşması, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullanılması, AIDS, ailede non-Hodgkin lenfoma hikayesi olması, tarım ilaçları ve gibisi kimi kimyasal konulara maruz kalma üzere etmenler, Hodgkin dışı lenfoma için risk faktörleri olarak sıralanıyor. En kıymetli etken ise ilerleyen yaş. Her dört hastadan üçü 55 yaşın üzerinde. Hodgkin dışı lenfoma tanısı alan hastaların yaş ortalaması 67. Tabip Öğretim Üyesi Ant Uzay, Hodgkin tipi için de şu bilgileri veriyor:
“Hastalığın bu tipinde EBV (Ebstein Bar) virüsünün risk faktörü olduğu düşünülüyor. Erkeklerde daha sık görülen Hodgkin lenfomanın en çok rastlandığı yaş grupları 15-35 yaş ortasındaki genç nüfus ve 55 yaş üstü yetişkinler. O halde Hodgkin lenfoma 15-19 yaş ortasında en sık görülen kanser çeşidi olarak karşımıza çıkıyor.
Ağrısız şişlikler birinci belirti
Lenfomaların sık belirtisi, ele gelen ağrısız şişlik oluyor. Büyümüş lenf bezlerinin çoklukla orta sertlikte ve lastik kıvamında olduğu biliniyor. Hastalar bilhassa uzunluğunda, koltuk altında veya kasık bölgesinde şişlikleri fark ediyorlar. Büyüyen lenf bezleri, bası yapabiliyor. Bu da nefes darlığı, yüz ile uzunluğunda şişlik, karın ağrısı ve karında şişlik üzere şikayetlere yol açabiliyor. Fakat her ele gelen, şişmiş lenf nodu, lenfoma anlamına gelmiyor. Enfeksiyonlarda da lenf bezleri şişiyor ve bir süre sonra küçülüyor. Ancak tedavi ile gerilemeyen, inatçı ve büyüyen lenf bezleri lenfoma habercisi olabiliyor. Ayrıyeten ateş, gece terlemesi, son altı ayda beden yükünün yüzde 10’undan fazla kilo kaybı ve şiddetli kaşıntı da belirtiler ortasında sayılıyor.
Tedavi hastalığın tipine göre belirleniyor
Az görülen birtakım tiplerinin dışında lenfoma tedavi edilebilir hastalık grubunda yer alıyor. Lenfomanın çeşidi tedavi rotasını da belirliyor. Lenfomalar, büyüme hıına göre derecelendiriliyor. Bu, hem hastalığın seyri hem de tedavi kararı açısından değerli. İndolent ismi verilen düşük dereceli lenfomalar (sessiz seyirli) yavaş ilerledikleri için çoklukla tedaviye hemen başlamak gerekmiyor. Hastalar uzun süre düzgün bir ömür kalitesi ile hayatlarını sürdürüyor. Bu hastalar için uzmanlar ‘bekle ve izle’ yaklaşımı ile hareket ediyor. Hastalar yakından takip ediliyorlar. Orta ve yüksek dereceli Hodgkin dışı lenfomalarda ise ilerleme daha agresif oluyor. Kanser, hızla ilerleyebiliyor. özelikle bu grup hastaların tedavisine zaman kaybedilmeden başlanıyor; daha ağır ve etkili tedavi yöntemler tercih ediliyor.
Yeni tedaviler
Lenfoma tedavisinde kullanılan yeni formüller, tedavi muvaffakiyetini giderek artırıyor. O denli ki, tüm kümelerde yüzde 80’lere ulaştırabiliyor. Tüm hodgkin lenfoma hastaların yaklaşık yüzde 75’i güzelleşebiliyor. Genç hastalarda güzelleşme oranı yaklaşık yüzde 90’lara çıkıyor. Tedavide ise genel olarak kemoterapi, radyoterapi, gayeye yönelik akıllı ilaçlar, hücresel tedaviler ve kemik iliği nakli teknikleri kullanılıyor. Ve her bir teknikte yaşanan gelişmeler, lenfomanın tedavisini muvaffakiyetinde değerli katkılar yaparak tedavi muvaffakiyetini yükseltiyor.
İmmünoterapi
İmmünoterapi ilaçları, lenfoma hücrelerine yapışarak, immün sistemi harekete geçmesi için uyarıyor. İmmün sistemi ise savaşçı hücrelerini göndererek, tümörün yüksek oranda küçülmesini sağlıyor. Lenfoma hastalarının tedavisinde kıymetli bir yeri olan kemoterapi ile birlikte kullanılan monoklonal antikor tedavisi, her lenfomaya nazaran farklı olsa da, başarıyı artıran bir diğer faktör. Hekim Öğretim Üyesi Ant Uzay, yeni gelişmeler sayesinde tedavi sırasında yan tesirlerin de azaldığına dikkat çekerek “Tüm hastalık sürecinde hastalığın kendisinden yahut tedavinin mümkün yan tesirlerinden ötürü oluşabilecek mide bulantısı, enfeksiyon, halsizlik, ağrı üzere meselelerle baş etmesine yardımcı olan ve hastanın hayat kalitesini artıran takviye tedaviler de gelişiyor” diyor.
