Norovirüs Nedir? Norovirüs Belirtileri Nelerdir? Norovirüs Bulaşıcı mı?
Yüz yüze eğitimin başlamasıyla birlikte, binlerce çocuk okulların yolunu tuttu. Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, okulların açılmasıyla birlikte çocuklar ortasında sıklıkla görülmeye başlayan Norovirüs hakkında uyarılarak bulundu. İshal ve kusma ile ortaya çıkan virüsün tıpkı korona üzere hızlı bulaşabildiğine dikkat çekerek salgına neden olabileceğini söyledi. Pekala, Norovirüs nedir, ne demek? Norovirüs belirtileri nelerdir? Norovirüs salgını nedir? Norovirüs tedavisi nasıl yapılır? Norovirüs neden olur? Norovirüs nerede görülür? Norovirüs bulaşıcı mı?
NOROVİRÜS NEDİR? NE DEMEK?
Bazen kış kusma böceği olarak isimlendirilen norovirüs, enfeksiyonun en yaygın nedenidir. Enfeksiyon kanlı olmayan ishal, kusma ve mide ağrısı ile ayırt edilmiştir. Ateş ve baş ağrısı da oluşabilir. Semptomlar çoklukla maruz kaldıktan 12 ila 48 saat sonra ortaya çıkar ve düzgünleşme çoklukla 1 ila 3 gün içinde gerçekleşir. Etkiler cok azdır , fakat özellikle gençlerde, yaşlılarda ve öteki sağlık sorunları olanlarda dehidrasyonu içerebilir.
Virüs çoklukla fekal-oral yolla yayılır. Bu, sağlıksız yiyecek ve su yahut kişiden bireye temas yoluyla olabilir. Ayrıyeten sağlıksız yüzeyler ve enfekte bir kişinin kusmuğundan hava yoluyla da yayılabilir. Risk faktörleri ortasında sağlıksız yiyecek hazırlama ve yakın etrafları paylaşma yer alır. Teşhis çoklukla semptomlara dayanır. Doğrulayıcı testler çoklukla mevcut değildir fakat salgınlar sırasında halk sağlık kurumları tarafından yapılabilir.
Tedbire, bulaşıcı yüzeylerin uygun biçimde yıkanmasını ve dezenfekte edilmesini içerir. Mevzuyla ilgili NHS bilgi sayfasına göre alkol bazlı el dezenfektanları Norovirüs’e karşı etkili değil, bu Norovirüs’ün zarfsız bir virüs olmasından kaynaklanıyor. Norovirüsün aşısı ve spesifik tedavisi yoktur. İdare, kâfi sıvı ve intravenöz sıvı içmek üzere destekleyici bakımı içerir. Kafein ve alkol içermeyen başka içecekler yardımcı olsa da, ağızdan rehidrasyon solüsyonları içmek için tercih edilen sıvılardır.
Norovirüs, dünya çapında yılda yaklaşık 685 milyon hastalık olayı ve 200.000 vefatla sonuçlanmaktadır. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan dünyada yaygındır. Beş yaşın altındakiler en sık etkilenir ve bu grupta gelişmekte olan ülkelerde yaklaşık 50.000 ölümle sonuçlanır. Norovirüs enfeksiyonları kış aylarında daha sık görülür. Çoklukla salgınlarda, özelikle de yakın etrafta yaşayanlarda görülür. Amerika Birleşik Devletleri’nde, tüm besin kaynaklı hastalık salgınlarının yaklaşık yarısının nedenidir. Virüs, ismini 1968’de bir salgının meydana geldiği Ohio eyaletinin Norwalk kentinden alıyor.
NOROVİRÜS SALGINI NEDİR?
Akut ishale başlayan ve virüs olduğu için antibiyotiklerin etkisiz olduğu Norovirüs, salgınlara neden olabiliyor. Anadolu Sağlık Merkezi Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Uzm.Dr. Elif Hakko Norovirüsün bilinmeyen yönlerini , korunma yolları konusunda önemli bilgiler verdi.
Ansızın başlayarak hastayı yatağa düşüren Norovirüsün Almanya’daki bir okulda birçok öğrenciyi etkilediği düşünülüyor. Belirtileri ortasında bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı bulanan Norovirüs hastalığında, bu belirtilere ayrıyeten çok yüksek olmayan ateş, üşüme, titreme, baş ve kas ağrıları ile yorgunluk eşlik edebiliyor. Hastalığın ansızın başlayarak hastayı yatağa düşürmesi ve 1-2 gün içinde etkisini kaybetmesi dikkat çekiyor.
Hastalık sürecinde hastaların epeyce halsiz hissetmelerini ve daima kusmalarına karşın Norovirüs genelde çok önemli sonuçlara yol açmıyor. Kısa süre içerisinde etkisini kaybeden virüsün kalıcı hasar bırakmadığını söylemek mümkün. Fakat hastalar, su içemedikleri için susuz kalarak hastanede bakıma ihtiyaç duyabiliyor. Bu çoklukla küçük çocuklarda, yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde görülüyor.
Olayla ilgili açıklamalarda bulunan Anadolu Sağlık Merkezi Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Uzm.Dr. Elif Hakko ”Norovirüs bulaştığında ishal, kusma, karın ağrısı üzere şikayetlere neden oluyor. Çocuklarda erişkinlere göre daha çok kusma görülebiliyor. Kısa sürede bedeni etkisi altına alan norovirüs , Yiyecek,içecekler özellikle şebek suları ,Norovirüs bulaşmış yüzeylere dokunulup ardından elin ağza götürülmesi hasta bir kişinin çatal ve bıçağını kullanması , hasta kişilerin dışkılari ve kusmuklari ile temas edilmesi durumunda bulaşabiliyor. Hastalık bulaştıktan hemen sonrasına kadar bulaştırıcı etkisini koruyor , birtakım kişiler 2 haftaya kadar taşıyıcı olabiliyor” dedi .
Dr.Hakko, “Norovirüse karşı rastgele özel bir ilaç bulunmuyor .Hastalık sürecinde bol sıvı alınmasını öneriyoruz . Ağızdan sıvı kaybını karşilamayacak kadar sıvı alamayanlara damardan sıvı verilebilir ” dedi .
Norovirüs enfeksiyonundan korunmanın mümkün olduğuna dikkat çeken Dr. Elif Hakko enfeksiyondan korunmanın yollarını da açıkladı.
Eller sık sık yıkanmalı , özellikle tuvalet sonrası , bebek bezi değiştirdikten sonra , yemek hazırlamadan ve yemeden önce meyve ve sebzeler iyice yıkanmalı ,kirli yüzeyler temizlenmeli ve dezenfekte edilmeli , virüs bulaşmış çarşaf , giyecek , örtü ve çamaşırlar yüksek ısıda su ve sabunla hemen yıkanmalı, şebeke sularında sorun varsa kaynatılıp soğutulduktan hemen sonra kullanılmalı Enfeksiyonu olan kişiler ,hastalıkları sırasında yemek hazılamamalı.
NOROVİRÜS SALGINI VAR MI ?
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon hastalıkları ve mikrobiyoloji anabilim dalı öğretim üyesi ve sağlık Bakanlığı koronavirüs bilim Konseyi Üyesi Prof.Dr. Serap Şimşek Yavuz , okulların açılmasıyla birlikte görülme sıklığı artan Norovirüs hakkında uyarılarda bulundu .
SALGINA SEBEP OLABİLİR
Norovirüsün dünyadaki ishalli hastalıkların en sık nedeni olduğuna dikkat çeken Dr. Yavuz , bu enfeksiyonun da hemen salgınlara yol açabileceğini söyleyerek ” Norovirüs salgın yapabilir. Zira çok kolay bulaşılabilir .Kovid kapalı ortamlarda , yakın temasta bulaşma riski artar . Hızlı yayılır. Mesela sınıfta bir çocuk kustuğunda o sırada etrafa yayılan mikroplardan bile diğer çocuklara bulaşabilir. Çok kolay yayılan bir virüs” dedi .
“İSHAL YA DA KUSMA VARSA ÇOCUK OKULA GÖNDERİLMEMELİ”
Doktorların aslında Norovirüs’e alışık olduğunu okullar her açıldığında kalabalık ortamlar olduğu sürece çoklukla yayginlaştigini da söyleyen Prof. Dr. Yavuz korona pandemisinden sonra ailelere artan “Çocuğum korona mi oldu?” telaşıyla ilgili de “Genellikle ishal ve kusma yapar. Ateş çok gördüğümüz bir tablo değildir. Sınıfta 5-15 kişi , kısa bir süre içinde hastalanabilir burdan da anlarız norovirüs olduğunu. Evde kalıp sıvı şeyler tüketmek kâfi olur. Diğer bir tedaviye ihtiyaç duyulmaz . Fakat çok kusuyorsa çocuk , ağızdan beslenmiyorsa tahminen damar yolundan desteklemek gerekebilir. Koronayla kariştirilmamalı norovirüs. Her ne kadar korona da ishale belirtse de bazen, genelde teneffüs yolu semptomlari da eşlik eder. Ateş, burun akıntısı , boğaz ağrısı Norovirüste bunları pek görmeyiz.Solunumsal semptomlarda, Tat koku kaybı, ishal vs. varsa tahminen korona yolunda da düşünülebilir. Okula yeni başlayan çocukların velileri tahminen endişeli olabilir ancak eski veliler Norovirüsu biliyor aslında. Fakat geçen yıl çocuklar hiç okula gitmediği için , unutuldu biraz. Bunun için de tahminen dertler fazla .Telaş etmeye gerek yok ancak hasta olan çocukların muhakkak gönderilmemesi lazım. Hem korona hem de başka virüs enfeksiyonlarinin yayılmasında en kritik nokta bu aslında ” diye konuştu.
AŞILANMA %80 OLANA KADAR TEDBİRLERE DEVAM
İstanbul’un son durumuyla ilgili de bilgilendirme de bulunan Prof.Dr. Yavuz , şunları söyledi: “Trafik facia gerçekten . Demek oluyor ki istanbul çok kalabalık artık. Herkes döndü. Dolayısıyla her türlü virüs hastalığı icin sağlıksız bir ortam oluştu. Kovid aşıları kayıplardan ve ağır hastalıktan korunmada çok etkili . Aşı olanlar çok az ölüyorken şu anda aşı olmayanlar ölüyor , bunu artık rahatlıkla söyleyebiliriz. Sağlık Bakanlığı bilgileri de bu doğrultuda. Denetimli , sosyal yaşama devam etmek zorundayız. Herkes aşısını olacak ve asi olanlar da dahil olmak üzere kapalı ortamlarda ve yakın temasta maske kullanılacak, çok sayıda insanlarla görüşülmeyecek. Aşılanma oranımız %80lere ulaşana kadar kontrollü sosyal yaşama uyumaya devam etmek zorundayız. Aşı sırası gelen de çocuklar da dahil çabucak olmalı.”
“İSRAİL TEDBİRLERİ ERKEN BIRAKTIĞI İÇİN BU DURUMDA”
Toplumsal aşılama da %80lere ulaşmadan kontrollü sosyal hayatı bırakmanın israil’deki gibi sonuçlara yol açabileceğine de değinen Prof.Dr. Yavuz , sözlerini şu şekilde devam ettirdi: ” Kontrollü devam etmezsek , aşı %90 korusa bile , koruyamadığı %10luk grup aşılı olduğu için ansızın yüzlerce insanlarla görüşmeye başladığı sürece , enfekte olduğunda bütün topluma hızla yayılıyor hastalık. Aşılanmiş olmak davranış değiştirdiği için , aşilanmişlarin içinde hastalananlar düşük oranda bile olsa çok daha fazla insana temas ederek buluşmasına yol açar. Aşıda hedeflenen noktalara ulaşana kadar kontrollü tedbirlere oldukça dikkat edilmeli , aşısızlar ve aşının etkisin geçenlerde hasta sayıları hızla artti”.
“REHAVETE KAPILMAK İÇİN ŞİMDİ ERKEN”
Bilim heyeti üyesi Yavuz , Türkiye’deki gibi toplumda enfeksiyon çoksa okullarda da enfeksiyon oranlarının artacağını vurgulayarak “bir daha kapanma olmayacak” rehavetine kapılmak için erken olduğunu söyledi. Prof.Dr. Yavuz ,” önlemlerle dolu bir kış geçirmeliyiz . Okulları açık tutmak gerekiyorsa , gerekirse toplumu kapatmaliyız . Fakat okullar şuan çok önemli . En büyük hasarı onlar gördü bu pandemide . Kapanma açısından en kritik nokta hastanelerde dolacak mi ? Şu anda o denli bir doluluk yok ” dedi.
“ÖLÜM SAYILARI YÜKSELMEDİ , TESTE GİDENLERDE AZALMA VAR “
Aşılanmaya karşın ölüm sayılarının daha fazla olduğu yolunda tartışmalara da değinen Prof.Dr. Yavuz , sözlerini şu şekilde noktaladı :” Daha az test yapıyoruz gibi gözüküyor . Aşilananlar hastalığı çok hafif geçirdiği için tahminen daha az teste gidiyor . Aynı insanların bir kısmı da karantinadan korktuğu için teste gitmek istemiyor . Bu türlü bir eğilim gözlemledim ben . Delta varyantını hatırlarsanız 60 binlere çıkmıştı vaka sayıları . İngiltere de delta varyantında aynı yüksek vaka sayıları ki onlar bizden çok daha yüksek aşılama oranlarına sahip olduğu halde bizim vakaların daha düşük olup vefat sayılarının daha fazla görünmesi test yapma statejimizle de ilgili. Ağır olanlara test yapıyoruz . Dolayısıyla hafif geçirenlerin teste girmediğini düşünüyorum. Bu da vaka sayısı ve ölüm sayılarındaki farkı değiştiriyor. Ölüm oranlarının daha yüksek görünmesine yol açıyor gibi . Bir de delta varyantında ölü sayısının daha yüksek olduğu ile ilgili detaylar da var ancak bu bir varsayım , kesin kanıtlanmış değil şu anda “.
