Türkiye, koronavirüse karşı yerli aşı geliştirme çalışmalarını sürdürüyor. 7’si Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB), 7’si Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Türkiye Bilimsel ve Teknoloji Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) dayanağında toplam 14 yerli aşı projesi bulunuyor. TÜSEB tarafından desteklenen Erciyes Üniversitesinden Prof. Dr. Aykut Özdarendeli’nin yürütücülüğünde geliştirilen inaktif Covid-19 aşısında Faz-1 ve Faz-2 evreleri muvaffakiyetle tamamlandıktan sonra Faz-3 aşmasına geçildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Turkovac’ olarak duyurduğu inaktif aşıda Faz-3 çalışması, 22 Haziran’da aşladı. TÜSEB tarafından gerçekleştirilen Faz-3’te 40 bin 800 istekli aşılanacak. Türkiye’nin birinci yerli Covid-19 aşısı olan Turkovac’ın, sonbahar öncesi yaygın bağışıklamada kullanılması hedefleniyor.
HAYVAN DENEYLERİ SÜRÜYOR
TÜSEB tarafından desteklenen başka aşı geliştirme projelerinde ise hayvan deneyleri ve Ar-Ge çalışmaları devam ediyor. Atatürk Üniversitesi, Akdeniz Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesinde devam eden 3 adet rekombinant teknoloji temelli Covid-19 aşı projeleri, hayvan deneyleri etabına geçti. Hayvan deneylerinin başarılı olması halinde yıl sonuna kadar Faz-1 evresine geçilmesi hedefleniyor. Marmara Üniversitesi bünyesinde yürütülen rekombinant teknoloji temelli aşı adayı ve Hacettepe Üniversitesi yürütücülüğünde devam eden peptit-protein teknoloji temelli 2 adet projede ise temel laboratuvar araştırması sürüyor. Formülasyonun başarılı olması durumunda hayvan deneyleri basamağının planlanacağı belirtildi.
Bunun yanı sıra Nanografi A.Ş. tarafından geliştirilen, nazal sprey aşı adayının ise Faz-1 aşamasında kullanılacak aşı serilerinin üretim çalışmaları ise sürüyor.
VLP AŞIDA SONBAHARDA ÜRETİM
TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformu çatısı altında çalışmaları süren 7 aşı projesi ortasında yaygın kullanıma en yakın olanı VLP Covid-19 aşısında Faz-2 kademesine geçildi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden (ODTÜ) Prof. Dr. Mayda Gürsel ile eşi Bilkent Üniversitesi’nden Prof. Dr. İhsan Gürsel tarafından geliştirilen VLP aşının Faz-2 çalışması, Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile birlikte 3 merkezde yürütülüyor. Toplam 330 istekli üzerinde yürütülecek Faz-2’nin akabinde sonbaharda Faz-3 ile birlikte üretim evresine geçilmesi planlanıyor. VLP aşısının İngiliz mutasyonunu karşı tesirli olacağı belirtildi. TÜBİTAK çatısı altındaki başka aşı projelerinde ise hayvan deneyleri ile Ar-Ge ve klinik öncesi çalışmaların sürdüğü kaydedildi.
