Mavi Vatan kavramı ülkelerin geleceğinin ve güç kaynaklarının denizlerde olduğunu anlatıyor. Mavi Vatan denizlerimiz en az kara sınırlarımız kadar kıymetli olup, gelecek kuşakların kara sınırlarımız da olduğu gibi denizlere çok bağımlı olduğunu tabir ediyor. Mavi Vatan, Türkiye’nin denizlerdeki haklarını koruyan bir doktrindir.
MAVİ VATAN NEDİR?
Mavi Vatan, Türkiye ‘nin Karadeniz, Akdeniz ve Ege’de ilan ettiği deniz kıta sahanlığını kapsayan doktrindir.
Art plan
1947 yılında periyodun ABD Lideri Truman, ABD’nin batısında yapılacak petrol arama ve çıkarma süreçleri için kıta sahanlığı olarak isimlendirilen, ülkelerin deniz yetkilerini tanımlayarak denizlerin de ülkelerin bir modülü olduğunu kabul eden bir anlayışı ortaya attı. 1958’de, Cenevre Deniz Hukuku Kontratı ile resmîleşen kıta sahanlığı kavramı Mavi Vatan doktrininin yerini hazırladı.
2 Mart 2004 tarihinde Birleşmiş Milletler ( BM ) ‘ye verilen nota ile Türkiye’nin kimi batı bölgelerinde denim egemenlik hakları olduğunu birinci kere tez etti. BM’ye verilen 4 Ekim 2005 tarihli notada ise 32o 16” 18’ ila 28o Doğu boylamı ortasında, 34o Kuzey enleminin kuzeyinde kalan deniz alanlarının kendi kıta sahanlığı olduğu ve 28o Doğu boylamının batısında, Ege Denizi’ndeki Türkiye ile Yunanistan kıta sahanlığı hududunun Akdeniz’e ulaştığı noktaya kadar uzanacağı bildirildi ve 2006’da Türk Deniz Kuvvetleri bölgede Akdeniz Kalkanı Harekâtı’nı başlattı.
Mavi Vatan ismi, ilk defa 14 Haziran 2006 ‘da Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nda düzenlenen Karadeniz ve Deniz Güvenliği adlı sempozyumda Cem Gürdeniz tarafından ortaya kondu. Cihat Yaycı tarafından geliştirilen kavram 2010’da Temel Deniz Hukuku kitabında kayda geçirildi. Mavi Vatan, 2015 yılı sonrasında Türkiye’nin deniz alanlarında askeri güce dayalı strateji yürütmesinde faal rol oynadı ve 2019’da, Türkiye tarihinde birinci sefer eş vakitli olarak Karadeniz, Ege ve Akdeniz’de Mavi Vatan Tatbikatı yapıldı.
Türkiye-Libya MEB mutabakatı
Türkiye ile Libya ortasında gerçekleşen deniz yetki alanlarının sonlandırılması mutabakatı, Mavi Vatan doktrinin somut adımlarından biridir.
27 Kasım 2019 tarihinde, Türkiye hükümeti ile Libya hükümeti ortasında Akdeniz’de deniz yetki alanlarının sonlandırılmasına lişkin mutabakat muhtırası İstanbul’da imzalandı ve Türkiye’de, 7195 sayılı kanunla uygun bulundu. 7 Aralık 2019’da Resmi Gazete’de yayınlanarak anayasa da yürürlüğe girdi. Libya’da ise 6 Aralık 2019’da mecliste onaylanarak anayasal olarak yürürlüğe girdi. BM’ye bildirilmesiyle dünyaya ilan edilen bu mutabakat sayesinde Libya ile Türkiye denizden komşu oldu.
