Boks tarihine damga vuran, hayat boyunca ırkçılıkla savaşan ve Müslümanlığıyla boks dünyasında dikkat çeken, Muhammed Ali ’nin hayat ve yaşam hikayesidir…

Muhammed Ali, sadece bir boksör değildi. Hayatında kazandığı şampiyonluk ve madalya olarak dönen ne varsa, aslında temelinde büyük acılar. fedakarlıklar,cefakarlıklar ve gözyaşları yer alıyor.

Yazarken zorlandığım en zor biyografilerden biri. Hislerim yalnızca Muhammed Ali’ye değil, tüm siyahilerin insanların ırkçı saldırılarına duyduğum acıydı. Bunu söylemeden  geçmek bile içimde derin yaralar açmak için yeterliydi. Boks sporuyla ilgilenmedim, fakat çok sayıda boks müsabakısına gittim ve seyir ettim . Lakin ona karşı hislerim yalnızca sporculuğu değil , onun büsbütün insani yanı ve Irkçı saldırılara karşı dik duruşuna duyduğum sevgidir.

Onu canlı izleme fırsatı bulanlar, onun aslında bir boksörden daha fazlası olduğunu keşfedecek kadar şanslıydılar aslında. Muhammed Ali, tepeden tırnağa bir gösteri  adamıydı. Kalabalık bir topluluğu, yalnızca ringe çıktığında değil, çok sayıda sebeple coşturabilirdi. İllüzyon numaraları sadece bunlardan bir tanesiydi. Bu yeteneğinde o kadar iyiydi ki ünlü illüzyonist David Copperfield ’den dahi övgü alacak kadar iyiydi. İllüzyona, Müslüman olduktan sonraki süreçte ise  sihirbazlığın günah olduğunu düşündüğü için devam etmedi…

Bu Muhammed Ali için oldukça küçük, ancak onun hakkında önemli  bilgilerden yalnızca biri. Okuyacaklarınız ortasında pek çok öykü var. Beni en çok üzen ise  restoranda yaşadığı an oldu. Bakalım, onun hayatının sonuna geldiğinde, sizi en çok ne üzecek?

(Kardeşi Rahman Ali ile)

Çocukluğu ve boksa birinci adımı

Muhammed Ali, 17 Ocak 1942’de, Kentucky Louisville’de Odessa Grady Clay ve Cassius Marcellus Clay Sr çiftinin iki oğlundan biri olarak dünyaya geldiğinde ailesi, ona, “Cassius Marcellus Clay Jr” ismini verdi. Afro Amerikan ve İrlanda kökenli olan Muhammed’in, babası Cassius, sokak levhalarını boyayan bir boyacı, annesi Odessa ise, bir firmada temizlik görevlisiydi.

Babası,  oğlu hakkındaki en büyük arzusu onun bir öğretmen veya  avukat olmasını istiyordu. Fakat onu bir gün ringde gördüğünde, Muhammed Ali’nin ring hali onu büyülemiş ve  fikrini değiştirmişti. O günden sonra, onunla daima gurur duyarak, “Benim oğlum, dünya ağır sıklet şampiyonu olacak” demeye başlamıştı.

Muhammed, boksla tanıştığında henüz 12 yaşındaydı. Ekim 1954’te babası ona Noel armağanı olarak bir üstünde çamları olan kırmızı bir bisiklet almıştı. Fakat babasının alındı bisikleti gittiği bir panayırda çalındı. Muhammed, küçücük cüssesiyle  kendisine yardım edeceğini umduğu bir polis arayışına koyulu verdi. Tek başına bisikletini bulabilmesi imkansızdı. Lakin bir yandan da ırkçılığın saldırıların hissedildiği bir dönemdi. Bisikletinin peşinden ağlayan siyahi bir çocuğu hangi polis dinleyecekti, hangi polis yardım edecekti? Fakat o yılmadan, daha 12 yaşında bir çocuk olmasına rağmen, gözyaşlarını dinleteceği bir polis bulacağına inanarak yoluna  devam etti. Yakınlardaki çadırlardan birinde boks maçı izleyen bir polis buldu. Polis, ne onunla ne şikayetiyle ilgilenmişti. İşte o an Muhammed, içinde bulundu şu atmosferde, hem o polisi, hem de bisikletini çalanları ekrandaki ringe çıkarıp bir boksör gibi yere sermek arzusu doğdu içine. Ve oracıkta bir boksör olacağı konusunda kendisine söz  vermişti

Columbia Gym isimli spor salonunda ilk boks hocası olan  Loe Elsby Martin ile tanıştığında hala yaşadığı o olayın yaşlarının izi gözlerinde kurumamıştı bile. Gözlerinin önünden o an canlanıyordu sürekli. Muhammed, hem yetenekli hem yaralıydı. Hırsı da bundandı elbette. Hocasının ellerinde yoğuruluyor, büyük bir boksçu halini alıyordu. Başka çocukların ortasından sıyrılı vermeyi böylelikle başarmış ve boks hayatında önemli bir adım atmıştı.

National AAU ve Altın Eldiven Şampiyonası’nda amatör kayıtlara katılması, onun epey zamanını almamıştı. O, sportmen olmak için doğmuştu güya; doğuştan yetenekliydi. Dahası kendine de büyük bir söz vermişti. “Bugün çalışacağım ve ömrümün sonuna kadar bir şampiyon olarak yaşayacağım” kanısını hiç yitirmeyecekti.  Küçücük bir spor salonunda başlayan bu seyahat, eyalet çapında 6 ödül kazandıktan sonra bir maceraya dönüştü. Onu farklı bir hayat bekliyordu. Bir gün inandığı ne varsa değiştirecek ve dünyaya mâl olan bir ağır sıklet şampiyonu olacaktı. Tıpkı babasının lisanından hiç düşürmediği gibi…

Uçmaktan korkan harika kahraman

Muhammed, artık 18 yaşındaydı ve ismi çoktan Amerika’yı aşmış ve  Artık dünyaya açılma konusunda geç kalmıştı bile. 1960 Roma Olimpiyatları’na katılacak isimlerden biri de Muhammed Ali olacaktı. Fakat küçük bir pürüz vardı ortada : Ringde fırtınalar estiren, rakiplerine korku salan Muhammed Ali, uçmaktan korkuyordu.

Kafilenin Roma ’ya uçakla gideceğini öğrendiği andan itibaren uçağa binmemek için direniyordu. Bu sadece ülkenin sonlarına çıkmak değildi. Muhammed, bir yandan da kendi hudutlarını aşmaya hazırlanıyor ve büyük zaferlere küçük bir adım atıyordu; lakin galiba birincisinden daha sıkıntılı geliyordu Ali’ye. Neyse ki antrenörü Joe Martin’in ısrarlarına daha fazla karşı koyamadı ve uçağa binmeyi kabul etti.

Lakin yine o kadar olmamış ve uzun süre sonra duruma alışılmış. Muhammed, uçağa bir paraşüt giymeden binmemiş ve Seyahati boyunca da o paraşütü sırtından hiç çıkaramamıştı. Uçak inene kadar kan ter içinde kalmış, sürekli dua etmişti. Onun bu haline şahit olan arkadaşları ise durumunu şöyle tanımlıyordu: “Sadece uçmaktan korkan bir muhteşem kahraman gibiydi”.

Daha sonra ise, ülkesinde yaptığı birinci şeylerden biri bütün kafileye yetecek büyüklükte bir otobüs almak olacak; Muhammed Ali, bir daha uçağa binmemek için direnmeye devam edecekti…

(1960 Roma Olimpiyatları)

18’inde birinci altın madalya

Muhammed, 1960’ta, Roma Olimpiyatları’nda, ağır hafif sıklette aldığı altın madalya ile amatörlükten profesyonel lige önemli bir adım atmıştı artık. Muhammed, olimpiyatta, Polonyalı Boksör Zbigniew Pietrzykowski’yi karşı galip gelmiş ve bu altın madalya tıpkı vakitte ona sonsuz bir şöhretin de kapısını aralamıştı.

Babası, oğlunun Louisville’de yarıştığı her maçı izledi ve onunla sonsuz gurur duyordu. Fakat kent dışında olanlara gitmesine maddi imkansızlıklar dolayı  gidemiyordu . Muhammed, babasının ona verdiği sonsuz desteğinden dolayı çok sanslı bir insandı. Tahminen Roma ’daki maçında onu izleyememişti. Ancak olsun bundan sonra ona aralanan kapı, apayrı bir dünyaya açılıyordu.

Roma’dan Amerika’ya elinde altın madalyayla dönmenin gururunu yaşıyordu artık. Onu gözünün önünden bir an olsun ayırmıyordu. Çok gençti ve çok çalışmasının karşılığını almıştı. Bir gün onu çok sarsan bir an yaşayana kadar da ne göğsünden çıkardı onu, ne de uykusundan ayrıldı.

Ben ona dünyanın tanıdığı isimle anmak istedim. Fakat o, şimdi Cassius Clay’di. Bir gün yakın arkadaşı Ronnie King ile Louisville’de bir restorana girdiler. Lakin çok geçmeden yanlarına gelen garson kız, Cassius’e servis yapamayacağını söyledi. Cassius, nezaketini bozmadan “Bayan, ben olimpiyat şampiyonu Cassius Clay’im” dedi. Lakin garson kız hiçbir şeyin değişmeyeceği sözünü yüzünden silmemişti.

İşte bu an, Muhammed Ali’nin hayatındaki en büyük hayal kırıklıklarından biriydi. Efsaneleşen bir kıssaya nazaran, göğsündeki madalyanın şeridini çoktan çekip koparmış ve hırsla yürümeye başlamıştı. Biraz sonra onu, Ohio Nehri’nin ortasına yanlışsız bıraktı. Meğer madalyası yalnızca kaybolmuştu. Bu efsaneyi yıllar sonra Muhammed Ali bir röportajında, “Madalyamı kaybetmiştim komite yenisini gönderdi. Irmağa atmak üzere bir olay yok” şeklinde açıkladı. Lakin restoranda yaşananlar gerçekti. Her şey o madalya ile birlikte ırmağın derinliklerine gömülmüş üzere hissediyor olmalıydı. Bundan bu türlü ringde yalnızca rakibine değil, ırkçı Amerika’ya vurduğunu düşünürken daha sert olacaktı. Ülkesi ismine aldığı bu altın madalyanın dahi hiçbir şey değiştirmediğini görmek acısından çok öfkesini artırmıştı.

Zira o, beyazların her türlü haksızlığı karşısında boyun eğecek bir kişiliği kabul edemeyeceğine 12 yaşında karar vermişti.

(Antrönörü Angelo Dundee ile New York Kent Parkları Spor Salonu’nda)

Müslüman oldu

Muhammed Ali, hala Cassius ismini taşıyordu. Bir gün sokakta yürürken siyahi bir gencin kendisini takip ettiğini fark etti. Müslüman olduğunu şimdi bilmediği bu genç, onu yalnızca 1 dakika için içeri girmesi konusunda ısrarcıydı. İçeride ne olduğu konusunda merakına yenik düşen Muhammed, merakla içeriye daldı, tamamı siyahilerden oluşan bir toplulukla karşılaştı.

Bu topluluk, kürsüdeki,  siyahi yeşil gözlü yaşlı bir adamın konuşmasını dinliyordu. Bu adam, onlara siyahilerin özgürlüklerinden söz  ediyordu. Bu adam, Müslüman olduktan sonra Malik el-Şahbaz ismini alan Malcolm X’di. Siyahilerle ilgili verdiği uzun mücadelerin ardından, nihayet 1964’te birinci sefer hacca gidip, gerçek kardeşliği bulduğunu ilan etmişti. Evet, güçlü bir siyahi özgürlüğe inanıyordu. Lakin bir yandan da beyazlara yönelik ırkçı eğilimi kalbinden silmeyi başarmıştı da.  Bu, Muhammed’in yıllardır aradığı huzuru bulmuş, Öylesine etkilenmişti ki. Aradığı hayatındaki geri kalan herşeyi unutu vermişti bir anda.

Kardeşi Rudy Clay, kendisinden de evvel Müslüman olmuş ve Rahman ismini almıştı. Cassius da nihayet Müslüman olmuş, kulaklarımızdan silinmeyen, Peygamber Efendimizin ismi olan  Muhammed ismini almıştı. Onlar artık Muhammed Ali ve Rahman Ali idi. Fakat bu kolay bir hayat olmayacaktı…

Dünya Şampiyonu Muhammed Ali

Muhammed, 1964’te S. Liston’u yenip Dünya Şampiyonu olduğunda henüz 22 yaşında bir delikanlıydı. Artık tepede onun ismi yer alıyor, Siyahiliğinin daha görünmez olacağını düşünmüş olacak ki, zaferinin akabinde dinini değiştirdiğini ve Müslüman olduğunu açıkladı. Artık isminin da Muhammed Ali olduğunu her gittiği yerde söylüyor ve gurur duyordu. Fakat hiçbir şey düşündüğü üzere olmamıştı. Dünya ‘yı tepesine yıkmaya çalıştılar, Ali’yi bezdirerek yolundan döndürmeye çalışıyorlar. Her gittiği yerde büyük tepkiler ile karşılaşıyor, maçlarda 1-0 geride başlıyordu artık. Fakat aradan geçen zamanın ardından,  sempatikliği, doğallığı, samimeti ve iyimserliğiyle Muhammed Ali’yi artık, Amerika’da resmi kesim de onun ne ismini ne dinini tanıyor, ona hala Cassius Clay diye hitap ediyordu…

Boks, onun bu dünyada en çok sevdiği şeydi. Mesleğinde gelebileceği en yüksek pozisyonda ve çoğu insanın sevgisini kazanmıştı. Lakin çok değil, 3 yıl sonra o da, insan yılı için az sayılamayacak bir müddetliğine elinden kayıp gidecekti. Fakat artık bu memnunluğu sürdüreceği 3 yılı vardı…

Şampiyondan müzik mesleği

Muhammed Ali, artık bir dünya şampiyonuydu. Muhammed Ali hayatında farklı işlerle uğraşmayı seven bir insandı. Boks mesleğinin yanında bir de müzik mesleği yapmaya karar verdi. Şampiyonluğuyla tıpkı yıl, “I am the Greatest” ismini verdiği albümünü yayınlayarak çoğu müzikseverinde gönlünde taht kurmayı başarmıştı. Çoğunlukla şiir yorumlarından oluşan albümleri,  “The Gang’s All Here” isimli güzel bir çalışmayla 60’ların klasiklerini yorumladı.

Fakat plakçısı Columbia Records da ona Müslüman olması konusunda ağır sözler ve tepkiler  gösterenlerden arasında yer aldı. Tüm albümleri toplatıldı. Muhammed Ali Kuvvetli çok zor bir dönemden geçiyordu; lakin bütün bu olumsuzluklara rağmen  müzikten de uzaklaşmadı. Muhammed Ali, 1976’da, bir albüme daha nice başarılara imza atacaktı…

Lisansı elinden alındı

Vietnam Savaşı, 1955-1975 yılları ortasında sürecekti. Savaş, Vietnam, Çin ve Sovyetler Birliği ile ABD destekçisi olan antikomünist Güney Vietnam ve başta Amerika ortasında yaşandı. Amerika, 1963-1973 yılları ortasında savaşa dahil oldu. 60.000 asker kaybının olduğu bu savaşa, Muhammed Ali, 1967’de katılmayı reddetti.  “Benim Vietnamlılarla hiçbir  anlaşmazlığım yok. Fakir bir halkı yakmaya ve öldürmeye yardım etmek için evimden  10 bin mil uzağa gitmeyeceğim” diyordu. Bundan dolayı  şampiyonluğu da boks lisansı da elinden alındı.

Ayrıyeten savaşa gitmediği için 5 yıl mahpus ve 10 bin dolar da para cezasına çarptırılmıştı. Lisansının olmayışı, pasaportunun da elinden alınması hepsi üst üste gelince Muhammed Ali, iflas ettiğini açıkladı. Zorlu süreçte Ali’nin yalnızca ailesi yanındaydı. Hayatın yaşanan üst üste zafer ve başarının ardından  gelen bu karar  onu epey sarsmıştı. Sanki 12 yaşındaki o yalnızlığa  geri dönmüştü. Ailesinden başka kimse yanında değildi.  İki seçeneği vardı alışılmış, ya pes edecek ya da yoluna devam etmek için savaşacaktı. Yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen,  Vietnam’a karşı savaşmaktan çok daha doğru bir karardı. Ailesi ona maddi manada katkı sağlarken, ancak o da bir şeyler yapmalıydı. Üniversitelerde yaptığı konuşmaları fiyatlı yaptı ve bununla geçimini sağladı.

1970’te, nihayet temyiz davasını kazandı ve Şampiyon boksa dönmüş, içindeki burkukluk bir nevze düşmüştü. Ali 12 yaşındaki hali artık ona katiyetle gururla sakin şekilde göz kırpmıştı…

(Joe Frazier ile)

İlk Defa  kaybetti

1971’de “Asrın Maçı”  olarak adlandırılan karşılaşmada ringde Muhammed Ali’nin karşısında Joe Frazier yer alıyordu. Muhammed Ali kariyerindeki ilk maçını da burada kaybediyordu.

Üç yıldır zorunlu olarak verdiği mücadele onu bir hayli eskitmişti. Üstelik böyle önemli bir karşılaşmaya çıkmadan sadece 2 maç yapabilmişti. Sporseverlere göre Ali bu maça hazır değildi

Muhammed Ali, bu mağlubiyet kendine hazmı ettiremiyor, anlamlandıramıyordu. Aklından geçen tek şey kısa süre içerisinde tekrar şampiyon olmaktı.

Daha sonraki süreçte Ali,  Ken Norton ile çıktığı müsabakada çenesi kırılmış ve bir kez daha mağlup olmuştu. Kariyerinin sonuna geldiğini düşünse de, yılmadı ve yıkılmadı. Çevresindeki insanların yorumlarına aldırış etmeyen şampiyon, herşeye rağmen onan inanlar için kazanmak zorundaydı.

Bundan sonraki müsabakalarda art arda mağlup olan Ali, Küllerinden doğuşuna kalpten inanıyordu. Sonunda geldiği nokta da Ken Norton’u yendi ve kırık çenesinin intakımını ve maç rövanşını aldı. Bu maçda galibetten öteye çok şey kazanmıştı.

Ali’nin verdiği mücadele bitmemiş, yeni başlıyordu kariyerine. Joe Frazier ile unvan maçı için mütabakına varıldı. Yalnızca Joe Frazier – George Foreman maçı kalmıştı. Frazier sürpriz bir  sonuçla  iki raundda da nakavt oldu. Böylelikle Muhammed Ali, ringe evvel Frazier, sonra da Foreman ile çıktı ve ikisini de nakavt etti. Yılmayan yıkılmayan Ali,  kendini tekrar kanıtladı.

1974’te, Foreman ile maçlarında, Foreman’ın bahisçilerdeki oranı 7’ye 1’di ve heyecanlı bir maçın sürpriz sonucu olarak rakibini sekizinci raundda yere serdi. Muhammed Ali, hak ettiği unvanı, Floyd Patterson’dan sonra tekrar kazanan ikinci boksör olmuştu. Geçde olsa ünvanını geri kazanan Muhammed Ali’ye olan sevgi çığ gibi artıyordu.

Ona birinci sarılan beyaz adam, Türk’tü

Londra’da bir unvan maçına giden Ali Kraliçe Elizabeth etkilemiş ve Elizabeth onu Cooper’i saraya davet etmişti. Fakat Muhammed Ali bu teklifi kabul etmemiş, konu hakkında “Maçı alıp boksörlerin hükümdarı olacağım” şeklinde açıklama yapmıştı.

Bu sıradan olaydan öte yaşananlar daha da üzücüydü. Bu olay Muhammed Ali’nin hayatında dönüm noktasıydı. Burada ikinci defa bir Türk’le tanışacak. Şanslı kişi Nevzat Yalçıntaş olacaktı.

İslam Enstitüsü Uzmanı Nevzat Yalçıntaş ile Londra’da tanışan Muhammed Ali,  kendisine eşlik etmesini talep etti.

Nevzat Yalçıntaş, güzel bir Pazartesi sabahı otelin lobisine ulaştığında, Muhammed, başka boksörlerle birlikte orada ve  Kardeşi Rahman da yanında yer alıyordu. Kendisini Muhammed’e telefonda anlatmış, karşı tarife gerek duymamış bile. Muhammed Ali’yi görür görmez tanıyacağından emindi; tanıdı da.

Muhammed Ali de kısa bir süre sonra lobide Yalçıntaş’ı fark etti ve hızla yanına gitti. Sıradan birşey yaşandı. uhammed Ali, Yalçıntaş’ın selamına karşılık “Aleykümselam” dedi, evvel tokalaştılar ve sonra da iki eski dost gibi sarıldılar. Bir an zaman hayatının derinliklerinde kayboldu. Muhammed Ali hiç tanımadan şartsız kendine sarılan bu adamı bırakmak istemiyordu. Onun için dünyadaki başka yarısını bulmaktan farksız bir histi bu…

Yalçıntaş, vücutları ayrıldığında kendisinden 5-6 yaş kadar küçük genç adama şaşkın bakakaldı. Muhammed, herkesin şu anda 12 yaşında olduğu o anda ağladığından habersiz ve gözyaşlarını silmeye gerek duymuyordu. Yalçıntaş, bir yanılgı yaptığı kanısından rahatsız, sorarak lisana getirdiğinde, Muhammed Ali, sevinç ve acıyı birebir anda tabir eden o cümleyi kurdu: “Yok. Hiçbir kusur yapmadın. Bugüne kadar bana sarılan birinci beyaz sensin”…

Yok sayılmak nitekim de bir toplam ağrı manasına geliyordu demek ki. Muhammed Ali, tüm yaraları hem kanamış hem düzgünleşmiş üzereydi. Sonrası, dayanılmaz bir sessizlik…

Bu uzun çok sesli sessizliğin üzerinden bir vakit sonra Muhammed Ali, İstanbul’a gelecek, Sultanahmet’te ona saf huzuru tattıran bir Cuma namazı kılacaktı. Erbakan ile birlikte, Sultanahmet’i dolduran on binlerce beşere seslenip, sevgisini dökecek, ruhundan ruh üfleyecekti. Zira bu onun için inanılmazdı. Rengi hala birebirdi. Halbuki karşısındaki beşerler, beyazdı…

Üçüncü kere dünya şampiyonu

Muhammed Ali, 1978’de, Leon Spinks ile iki defa karşılaştı İlk raunda yenilsede Ali, yılmayıp ringe ikinci çıkışlarında kazanan isim Muhammed Ali’ydi ve böylelikle 3. defa Dünya Şampiyonu olan birinci boksör oldu.  Bu öylesine pahalıydı ki…  Sonunda bu dönemde iki tane Dünya Boks Federasyonu vardı  ve Muhammed Ali ışık gibi parlıyordu.

Boksu bıraktı

1978, 3.defa Dünya Şampiyonu olan, Ali boksu bırakarak çoğu hayranını üzdü.

Kariyerinde 5 mağlubiyet alan Ali, 7’si nakavt, toplam 56 maç kazandı. 36 yaşına kadar devam eden profesyonelliği boyunca hem Olimpiyat hem de Dünya Şampiyonu kazanan   Muhammed Ali, bütün şampiyonlar için tek isim olarak anılmaya başlamıştı…

Muhammed Ali boksörlük hayatında, bir boksörden çok daha fazlası olmakla anıldı ve . Tüm kişiliğiyle, kalbiyle var olmak için yaşadı…

(12 yaşında)

Hayat kurtardı

1981’de, intihara kalkışmış olan 21 yaşındaki bir genç isteğinin Muhammed Ali ile konuşmak olduğunu söyledi. Bunun karşılığında Vietnamlı olduğu  öne sürülen gencin isteğini yerine getirelebilmek için Muhammed Ali’ye haber verildi.

Kimse geleceğine ihtimal vermezken, koca yürekli Muhammed Ali çoktan olay yerine gelmişti.Gençle yaptığı yarım saatlik konuşmasının ardından, genci ikna etti.

Sonraki gün olay manşetlerdeydi ve gazeteler Muhammed Ali’nin şu cümlesini yayımlamıştı: “Bir hayat kurtarmak, dünyanın bütün şampiyonluklarından daha değerlidir”.

Tekrar son iki maç

Boksu bıraktığını açıklamasına rağmen, o dönemde büyük boksörler nvan kazanmak için kendi aralarında tekrar maç yaparlardı. Bazı kaynakalara göre Ali, yüksek mevla karşılığında, Larry Holmes ve Trevor Berbick ile iki maç daha yapmayı kabul etti. Mağlubetiyle içimizi burkan Ali, 984’te Parkinson hastalığına yakalanmış, fakat bunu herkesden gizlemişti. Bu hastalıkla uzun  seneler mücadele edecek ve ringe son cıkışı olacaktı.

Kazandığı büyük zaferler onun için her zaman kıymetsizdi. Bununla birlikte güçlü bir formda boksörlüğü sürdürdüğü vakitlerde hiçbir şeyden kaçınmamıştı. Kariyerinin sonuna gelemesine rağmen kendisine gelen meydan okumaları geri çevirmiyor ve en ilginci kuşkusuz Mixed Martial Arts (Karma Savaşlar Sanatı) ile uğraşan başarılı güreşçi Antonio İnoki idi.

Menejeri ve antrenörü, bu yapılanların, Muhammed Ali’ye yönelik bir komplo olduğunu düşünse de, Ali herşeye rağmen meydan okumayı kabul etti.  Müsabaka kuralları gereği ilerleyeceği konuşuldu ve İnoki’nin yalnızca belden aşağıya tekme atabileceği konusunda karar alındı.

Maç, 3-3 berabere sonlandı. Muhammed Ali, pes etmemişti. Fakat bacaklarına aldığı darbeler uzun vadeli hasar bırakacaktı. İnoki ise, Muhammed Ali’den mükemmel 6 yumruk yedi. Bu müsabakanın ilerleyen vakitlerinde İnoki, Müslüman oldu ve mesleğine de çağdaş güreşte devam etmeye karar verdi…

Irak’tan rehineleri kurtardı

Ringe çıkmamasına rağmen o hala eski gücündeki Muhammed Ali’ydi. ABD Lideri Ronald Reagan’a tekrar kendisine destek verdi.

90’larda tüm dünya gözünü Irak’a çevrildiği sırada, Kuveyt’i işgal eden diktatör Saddam Hüseyin, ülkesinde yaşayan Amerikalı, 2.000 yabancıyı rehin aldı. 1990’da, Körfez Savaşı sırasında, bir Müslüman olarak bu durumdan rahatsız olan Muhammed Ali, Irak ’ın başşehri Bağdat ’a şahsen gitti.

Bağdat ’a bir siyasetçi olarak değil de  bir Müslüman olarak geldiğini her konuda belirten Muhammed Ali, Saddam Hüseyin ile  rehineleri bırakaması üzerine görüşme gerçekleşti.

Muhammed Ali’nin bu tutumu çoğu ülkeye örnek olurken, çoğu insan tarafından takdir edildi.

Boks sonrası

Muhammed rehine olayıyla birlikte elçi bulunduğu zamanlar oldu. Çoğu insana rol model olan, bokstan evvel ve sonra diye ikiye ayırmak yanlış olmazdı.

Atlanta, Georgia’da düzenlenen 1996 Yaz Olimpiyatları’nda, ateşi yakma onuru kazandı. Gencecik olmasına rağmen kalbi olimpiyatlarda atan, artık gençleri izleyen tecrübeli taraftaydı, buraya gelmek gerçekten hiç kolay olmadı.  27 Temmuz 2012’de, Londra’da Olimpiyatlarının açılış töreninde, olimpiyat bayrağını taşıdı. Fakat Parkinson’un ilerlemesinden sebep, karısı Lonnie’nin dayanağına gereksinim duyacaktı…

Sürekli söylendiği üzere (“Bütün vakitlerin en iyisiyim”), kariyeri boyunca tüm vakitlerin en iyisiydi. Aslında Parkinson yüzünden Michigan’daki çiftliğinde gözlerden uzak yaşamayı tercih etti. Yeniden de 2001’de gerçekleşen 11 Eylül saldırıları üzerine bir şey yapmadan duramadı. Başına taktığı New York İtfaiye Müdürlüğü şapkası ile sıfır noktasına gitti ve Müslümanlara dayanağını şu cümlelerle tabir etti: “Beni asıl inciten, ‘İslam’ isminin bulaştırılması ve ‘Müslüman’ bulaştırılması ve sorun çıkarılıp nefret ve şiddete yol açılması. İslam, katil dini değildir. İslam, barış demektir. Konutta öylece oturup insanların sorunun kaynağı olarak Müslümanları yaftalamalarına seyirci kalamazdım”.

Katiyetle vaktinin en uygunu olduğu düşünülüyordu. Hollywood, 2001’de, “Ali” ismi verilen sinemayla, Muhammed Ali’nin hayatını ölümsüzleştirdiler. Onu oynayan isim ise, Will Smith’di. Ayrıyeten onun ismi, Hollywood Bulvarı’na yazılan ünlü isimleri ortasındaydı. Lakin bir fark vardı. 2400’den fazla ünlünün ismi yerde yazıyorken, “Muhammed Ali” ismi, 2002’de duvara yazılmıştı. Zira inandığı dinde, Peygamberi Hz. Muhammed’in ismini taşıyordu…

Irak’tan sonra bir de, 17 Kasım 2002’de, Birleşmiş Milletler Barış Elçisi olarak Afganistan’a gitti. BM özel konuğu olarak 3 günlük bir uygun niyet misyonu için Kabil’deydi.

Muhammed Ali öldü

Yıllardır Parkinson ile savaşan Muhammed Ali’nin, 2014’ten itibaren sıhhat sıkıntıları artmaya başladı. Muhammed Ali, 20 Aralık 2014’te, rahatsızlandı ve akciğer iltihabı sebebiyle hastaneye yatırıldı. Kısa periyodik bir tedavinin akabinde taburcu oldu ve 15 Ocak 2015’te de, idrar yolu enfeksiyonu sebebiyle hastaneye yatırılmıştı. Sonraki gün taburcu oldu.

Ve, Muhammed Ali, 3 Haziran 2016’da, bu sefer teneffüs yolu sebebiyle yatırıldığı hastanede, doğal nedenlere bağlı gelişen septik şok nedeniyle hayata gözlerini kapadı… Bu bir dönemin kapanışı ya da bir devin çöküşü değildi. O, sonsuz olmuştu işte.

Cenaze merasimi Cuma gününe planlandı. Muhammed Ali doğduğu Louisville’de, halka açık bir cenazede toprağa verildi. Cenaze namazını bir İmam kılsa da, öteki din adamları da törendeydi. Muhammed Ali, son sefer doğduğu kentin sokaklarından geçti. Böylelikle tüm sevenleri onunla son sefer buluşabilmişti. Ailesi bu türlü düşünmüştü.

Merasimde anma konuşmasını ise, ABD Eski Lideri Bill Clinton yaptı. Cenazeye katılan isimler ortasında Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da vardı. Erdoğan, yalnızca cenazeye katılmadı. Bir de, Bloomberg’in görüş kısmında yayınlanmak üzere, “Muhammed Ali Mirasını Yaşatmak” başlıklı bir yazı yazdı.

O yazıda şöyle diyordu Erdoğan:

“Neden Türkiye’nin cumhurbaşkanı, Amerikalı bir  boksörün cenazesi için dünyanın öbür ucuna uçar?”diye düşünebilirsiniz? Cevabı basit: Türk halkı ismine hürmetlerimi sunmak için. Zira onun inanılmaz öyküsü burada bitmemeli. Dünya başkanları, Ali’nin ülkülerini hayata geçirerek birçok  kalıcı meseleye tahlil bulabilir.

Ben de, Türkiye’deki sayısız insan üzere 1970’lerdeki pek çok gece uykusuz kalarak, sabahın erken saatlerinde Louisville’deki maçları izlemek için kalktım. Muhammed Ali, tüm ailelerin çay saatlerinde, profesyonel boksla ilgili konuşmalarını, ilerleyen günlerde arkadaşlar ve meslektaşların şampiyona  maçlarını değerlendirmelerini sağlayan büyüleyici bir figür haline gelmişti. Coşku öylesine aşikardı ki, bir Türk halk sanatkarı, Ali’nin 1974’te George  Foreman’a karşı yaptığı unvan maçı ‘Rumble in the Jungle’ı ölümsüzleştirmek için müzik yaptı ve halkın şampiyonuna, her yerde ezilen insanların kahramanı olarak  seslendi.

İnsanlığın çok daha büyük zorluklarla karşı karşıya olduğu ve görünüşe nazaran bu acil meseleleri direkt ele alacak cüreti olmadığı bir dönemde, dünya başkanları, Muhammed Ali’den esinlenebilirler. Onun barış, özgürlük ve dayanışma bildirileri, Türkiye’nin de birtakım temel siyasetlerine işaret eder. Türkiye bugün dünyada en çok sayıda mülteciye mesken sahipliği yapan ve üçüncü en çok insani yardım yapan ülke pozisyonundadır. 2011’de Suriyeli sığınmacılar için açık  kapı siyaseti benimseyen Türkiye, savaştan kaçan 3 milyondan fazla insanı bağrına basmış ve onların muhtaçlıkları için 10 milyar dolar harcamıştır. Suriyeli sığınmacılar, ücretsiz eğitim, sağlık ve meslek edindirme hizmetlerinde  yararlanmaya devam etmektedirler. Ne yazık ki, milletlerarası toplumun katkıları Türkiye’nin insani bütçenin bir kısmını oluşturmuştur.

İslam toplumları, Ali’nin yaşadıklarını unutmamalı ve kendi  içlerindeki Hristiyan ve Yahudilerin kendilerini o toplumun bir kesimi olarak  hissetmeleri için gerekli adımları atmalıdırlar.

2002’den beri Türkiye, mirasının değerli bir kesimi olarak gördüğü  harabe durumdaki kilise ve sinagogları yine inşa etmek için milyonlarca dolar harcamıştır. 2007 yılında, Akdamar adasında bulunan, ortaçağa ilişkin bir Ermeni  kilisesi olan Kutsal Haç Katedrali kapsamlı onarımının tamamlanmasının akabinde yine hizmete girmiş, geçen yıl da Avrupa’daki en büyük Yahudi  ibadethanesi olan Edirne Büyük Sinagogu restore edilmesinin akabinde yeniden açılmıştır.

Muhammed Ali’nin spordaki başarılarına dair çok fazla konuşma olacaktır. Lakin, unutmamak gerekir ki, vefatı fikirlerinin kökleşmeyeceği manasına gelmez. Ali’nin yıllar evvel ortaya koyduğu sıkıntılar, hala yeniliğini  korumaktadır. Bu prestijle, Halkın Şampiyonu’nu onurlandırmanın hakikat yolu, özgürlük, eşitlik ve dayanışma tasavvurunu yaşatmaktır”.

Küçücük bir çocukken zulmün yansımasını hissettiği zamanlarda sonra bir daha hiç durmadan bu uğurda savaştı. Dini, lisanı, ırkı fark etmeksizin yalnızca sevdi. Sesini dünyaya duyurmak için bir şampiyonluğa gereksinim varsa, onu da halledebilirdi; etti de. Muhammed Ali, kendini gözyaşlarından tekrar doğurdu. Öbür hiçbir çocuk onun üzere gözyaşı dökmesin diye…